Categorie: Pegasus 2017

De haven
De Marina van Arrecife op Lanzarote is een hele nieuwe moderne haven. Het hele complex bestaat uit een jachtwerf, havenkantoor, diverse faciliteiten (met super mooie douches), moderne (dure) kledingzaken en restaurants. Het zal aan het seizoen liggen, maar het ziet er enigszins verlaten uit. We vernemen van mede zeilers dat dit hele complex veel geld heeft gekost en dat er nu al diverse zaken gesloten zijn. Zo waren er een tweetal supermarkten, maar deze zijn niet langer aanwezig. Blijkbaar hebben ze een verkeerde inschatting gemaakt over de toestroom van toeristen. Voor het oude centrum en een supermarkt moet je nu zeker 15 minuten lopen. Gelukkig is er wel een zaakje waar je lekkere koffie en vers brood kunt krijgen. Naast de glazen toegangsdeur van de steiger zijn gaten voor gescheiden afval (erg netjes). Aan de andere kant kun je het afval in de grotere gescheiden bakken kwijt. De steiger wordt afgesloten met een sleutel, wat ons schromelijk overdreven lijkt aangezien je met weinig moeite zo over het muurtje kunt klimmen (het bankje staat er handig voor). De gehele kademuur is nergens afgeschermd, waardoor men goed moet uitkijken anders val je bij laag water zo’n 2 meter naar beneden op de rotsen.

De stad
Arrecife is de hoofdstad van het eiland Lanzarote, het meest noordelijke eiland van de Canarische Eilanden. Het telt ongeveer zestigduizend inwoners, dat is overigens ongeveer de helft van het totale aantal inwoners dat het hele eiland telt. In het hoogseizoen wordt dit aantal verdubbeld door toeristen die o.a. aangevoerd worden met grote cruiseboten. De stad heeft een centrum, autovrij winkelhart, politiebureau, ziekenhuis, scholen, busstation met meerdere verbindingen, industrie en structurele parkeerproblemen. Het is even wennen om de weg te vinden, want de stad bestaat voornamelijk uit éénrichtingsstraten. Ook hier geldt dat de stad een beetje uitgestorven lijkt. Zeker tussen 13:30 en 17:00 uur wanneer de winkels zijn gesloten voor de siësta en zie je helemaal weinig mensen op straat. Over wat er zoal te zien valt op Lanzarote, daar schrijf ik later meer over.

Ontmoetingen met zeilers
Op de tweede dag wordt er op de zijkant van de boot geklopt en tot onze grote verbazing staat Mark van de “Windharp” ineens voor onze neus. We hadden geen idee dat hij hier was. We heten hem van harte welkom en vragen of hij een hapje mee wil eten zodat we even bij kunnen kletsen. Mark kennen we vanuit Nederland al en hebben hem ook in Portimão gezien. Hij heeft behoorlijk wat pech gehad met zijn schip en ligt nu al een aantal maanden in de haven van Arrecife. Het wachten voor hem is nu nog op een nieuwe motor die uit Nederland moet komen. In de dagen die volgen komt Mark regelmatig even langs (vaak rond etenstijd) en daar houden we al gauw rekening mee. Gezellig!

Op een middag gaan we bij hem aan boord Spaanse kroketjes eten. Het heeft wel wat voeten in aarde (gas was op, vet niet te heet of juist wel), maar het mag ons toch smaken! Mark heeft in zijn boot een soundbar, voor nog betere muziek. Dat lijkt mij ook wel wat! We wisselen films en muziek met elkaar uit en ook een aantal spelletjes. Aan één van die spelletjes raak ik meteen verslaafd. Zo komen we over en weer regelmatig bij elkaar aan boord. Overigens is Mark nog op zoek naar een leuke sportieve levensgezellin en zeilmaatje die met hem de wereldzeeen wil bevaren (zie foto’s).
Ook maken we kennis gemaakt met Peter van de “Sea Love”, die al een paar maanden met zijn boot rond de Canarische Eilanden zeilt.

Gezondheid
De laatste weken heb ik weer meer last van mijn rug en de slechte nacht tijdens deze overtocht heeft het zeker niet goed gedaan. Tijd om me weer even te laten controleren. Ik neem de foto’s en de lijst met medicatie, die de arts voorgeschreven had in Lagos, mee naar een kliniek. Helaas kunnen ze hier geen foto’s maken, maar wel een recept geven voor dezelfde medicatie. De arts doet totaal niet moeilijk dus Fred vraagt of ze ook nog wat extra Diclofenac kan uitschrijven? Geen probleem. Dat gaat wel erg gemakkelijk hier. Vanwege mijn zorgpasje hoeven we niets te betalen. Bij een apotheek halen we de medicijnen op en ook hier worden verder geen vragen gesteld en is het betalen en meenemen. Zo krijgen we een aantal medicijnen voor nog geen € 20,00 mee en tevens het recept terug. We gaan met dit zelfde recept proberen om nogmaals deze medicatie te krijgen. Misschien lukt dit wel en dan hebben we in ieder geval een leuk voorraadje voor erg weinig geld.

Fietsen gehuurd
Voor € 100,00 huren een weeklang twee fietsen. Het zijn stadsfietsen zodat ik redelijk rechtop kan fietsen. Fietsen vinden we allebei leuk en gaat mij goed af ondanks mijn ruggetje. Of zou het toch door de medicatie komen? Voel me super vrolijk en van de pijn voel ik bijna niet meer!

De omgeving
We fietsen elke dag een stukje door de stad en over wegen die langs de kust lopen om de omgeving een beetje te leren kennen. Maar ook naar de supermarkten, op zoek naar een dierenwinkel, Chinese winkeltjes (voor leuke hebbedingetjes) en een soort mediamarkt voor de soundbar.

Bootdingetjes en overige
Ergens zit een klein lek in de leiding van onze gasfles. Fred draait alles goed aan, vervangt een deel van de slang, maar komt er niet achter waar het lek zit. Jaren geleden heeft hij een koperen gasleiding in de boot gelegd omdat dit een stuk veiliger is. Nu is er alleen nog een stuk slang aan het begin van het fornuis en bij de gasfles. Dan kan het alleen nog maar aan de koppeling op de fles liggen. Bij het vast draaien molt hij de oude steeksleutel en moeten we op zoek naar een nieuwe. Er zijn drie watersportzaken aan de overkant van de Marina en in één daarvan vinden we gelukkig de goede.
We kopen een papieren detail zeekaart van de Canarische Eilanden. Altijd fijn om te hebben naast alle elektronische kaarten. Led lampje gekocht om de laatste “gewone” lamp te vervangen. De verlichting in de boot bestaat nu alleen nog maar uit ledverlichting. De soundbar hangen we op boven de tv in de salon en vanaf nu hebben we een super geluid wanneer we muziek luisteren of filmpje kijken. Ook is hij aan te sluiten op onze laptops. Natuurlijk moet FRITZ, onze mascotte, ook weer op de foto.

Het weer
We kunnen wel zeggen dat dit gevarieerd is! Van zeer zonnig met temperaturen van bijna 30 graden tot bewolkt en behoorlijk fris met 15 graden. Regen hebben we ook gehad, niet veel, maar toch. Een aantal dagen storm met windvlagen van meer dan 30 knopen. De boot van Mark hing zo schuin te bonken tegen de steiger aan, dat er een paar stootwillen kapot gegaan zijn.

Feest
Op 14 maart 2017 vieren we een beetje feest. Vandaag wordt mijn jongste zoon Vincent 25 jaar en kennen Fred en ik elkaar alweer 9 jaar! Wat is er veel gebeurd in die afgelopen jaren en wat ziet ons leven er nu anders en veel gelukkiger uit. Zeker een goede reden om lekker uit eten te gaan. We kiezen er voor om verschillende tapas te nemen, waar we gek op zijn. We proosten op Vincent en ons zelf op nog heel veel mooie jaren samen!

Kit
Tja, die is de eerste dagen een beetje voorzichtig, de omgeving ziet er natuurlijk heel anders uit. Maar na een paar dagen vervalt hij in zijn oude patroon: rondje boot, rondje op de steiger en de nieuwe (verlaten) boten in de omgeving verkennen. Van de buurman horen we later dat hij zelfs in de dinghy gesprongen is die achterop de boot hangt.
En dan gebeurd waar we allebei huiverig voor zijn. Op het moment dat we uit eten willen op onze feestdag, is Kit ineens weer verdwenen. We lopen allebei te zoeken, in en buiten de boot. Zal je net zien, wil je weg en gaat meneer er vandoor en is nergens te vinden. Ik vraag bij verschillende boten of zij onze kat hebben gezien, maar niemand weet iets. Dan komt iemand naar me toe gelopen van het begin van de steiger en roept dat hij miauwen hoort. Ik loop met hem mee en hoor het ook. Waar zit dat beest dan! Dan ineens zie ik Kit, luid miauwend en helemaal nat op de rotsen zitten. De kade is een hele hoge gladde muur die op de rotsen gebouwd is. Veel te hoog voor hem om erop te klimmen of te springen. Bovendien is hij door en door nat. Hij moet toch minstens 50 meter gezwommen hebben! Fred haalt het stuk net om hem daar in te laten klimmen, maar daar heeft Kit geen kracht meer voor. Dan klautert Fred maar naar hem toe over de rotsen, langs de hoge muur. Hij reikt Kit aan en ik grijp hem bij zijn nieuwe stevige halsband. Ik loop direct door naar de douches om hem af te spoelen en op te warmen. Miauwend laat hij alles gelaten toe. Hij kan nauwelijks meer op zijn pootjes staan. Na de douche wikkelen we hem in een handdoek en dragen hem aan boord. We zetten even het straalkacheltje aan zodat het lekker warm is voor hem. Ik leg een oud vest (zijn favoriet) op de salonbank waar hij lekker op kan liggen. Kit gaat zich eerst uitgebreid zitten likken en is toch wel erg geschrokken van dit avontuur. De dagen die volgen blijft Kit binnen, waarna hij langzaam even in de kuip gaat kijken, maar van boord gaan? No way! Hij heeft voorlopig goed de schrik er in en kijkt wel uit om dicht bij water te komen! We zijn benieuwd hoelang hij dit volhoudt.

Dag van vertrek:
Alle voorbereidingen voor ons vertrek zijn gedaan, we zijn er klaar voor!
Fred betaalt de rekening bij het havenkantoor. Jammer genoeg krijgen we geen korting, ondanks dat we hier meer dan een maand geweest zijn. De dame van het kantoor verteld Fred dat we dat van te voren hadden moeten aangeven. Zucht! We leveren de paspoorten in bij de douane voor de uitklaringsstempel en moeten nu wachten tot we ze terug krijgen. Onze ervaring is dat dit wel even kan duren. Ondertussen is Marjolein(Wereldvrouw) gekomen om nog even afscheid van ons te nemen. De bijna lege Marokkaanse gasfles neemt zij mee naar huis. We doneren de rest van onze Dirhams aan haar ‘Zwerfdieren van Agadir’ project. Het was een fijne ontmoeting en we zullen zeker contact met elkaar houden.
Dan is het zover! De paspoorten zijn afgestempeld en we kunnen vertrekken! Het is een zonnige dag en de wind komt vanuit het Noorden. We hijsen de zeilen en zetten meteen het eerste rif er maar in. We kunnen weer lekker zeilen. In het begin zien we nog een paar kleine vissersbootjes, maar daarna is de zee van ons! We laten Marokko achter ons, op weg naar de Canarische Eilanden. Als eerste zullen we Arrecife aan doen op Lanzarote.
We hebben ruim 200 zeemijl voor de boeg, ruim drie dagen en twee nachten zeilen. Naarmate de dag vordert worden de golven hoger en komen steeds meer van opzij. Het is wat moeilijk om de stuurautomaat hierop in te stellen, dus het wordt handmatig sturen. In de avond neemt de wind steeds meer toe en we zeilen tussen de golven door. Doordat de wind elke keer wegvalt wanneer we in een dal van de golven duiken, klapperen de zeilen en rammelt er van alles. De eerste nacht is daardoor een ramp om te slapen en ik ga er van ellende maar uit. Laat mij maar sturen, dan voel ik me in ieder geval beter. Fred duikt na een poosje zijn bed in en probeert te slapen, wat voor hem bijna nooit een probleem is. We veranderen de uurtjes van onze wacht naar 3 uur. De maan is niet vol maar schijnt voldoende over de zee. Het is ook erg vochtig tijdens de nacht, waardoor al mijn spieren koud worden. Niet echt aangenaam weer. Tijdens Fred zijn wacht ziet hij dolfijnen naast de boot. De tweede dag is zonnig en we komen een beetje bij van de voorgaande nacht. De wind is iets gedraaid waardoor we beter kunnen zeilen. Ook de nacht verloopt een stuk beter en kunnen we gelukkig de stuurautomaat weer gebruiken. Halverwege de nacht neemt de wind zover af dat we verder op de motor gaan. Het blijft de verdere dag bewolkt. Tijdens deze zeilreis hebben we slechts drie tankers en één passagiersboot gezien. Wat een verschil met de Noordzee!

Kit raakt steeds meer gewend aan het zeilen. In het begin, wanneer de motor aan is, zie je hem niet. Maar gaandeweg, zeker wanneer we op zeil zijn, komt meneer af en toe even kijken in de kuip. Zelfs toen de boot hevig heen en weer slingerde. Hij zet zich schrap en loopt heel voorzichtig door de boot. Voorheen wilde hij niet eens iets eten, maar nu laat hij duidelijk horen wanneer het volgens hem tijd is om iets te eten. Tijdens het zeilen slapen we om de beurt in de salon, waarvan de tafel naar beneden is gedaan waardoor we een lekker groot bed hebben. Tijdens onze slaapjes kruipt Kit lekker tegen ons aan. Hij weet zich overdag goed te amuseren met een flesje water wat op de bar ligt. Kit vindt het reuze interessant dat het water van links naar rechts beweegt en probeert het water te pakken met zijn pootje.

We naderen Lanzarote, maar door de bewolking duurt het lang voordat we het eiland inzicht krijgen. Gelukkig wordt steeds warmer en kunnen we een laagje kleding uit doen. Het is rond het middag uur wanneer we de stad zien liggen. De aanloop naar de haven is goed te doen en wanneer we tussen de havenhoofden doorvaren, langs een gigantisch cruiseboot, roept Fred de Marina op. We krijgen in keurig Engels te horen waar we heen moeten. We passeren “Punta del Hornito”, waar een aantal beelden (paard met ruiter) in het water staan. We volgen de boeien naar de Marina en bij steiger J19 leggen we onze boot aan. Onze Duitse buurman helpt ons een handje met aanleggen.
Na ons ingeschreven te hebben bij het havenkantoor krijgen we de sleutels van de steiger en de douche. Eerst maar eens lekker douchen en dan een beetje relaxen. Vanavond gaan we lekker uit eten. Hiervoor wandelen we langs de moderne gebouwen van de Marina over een brug naar de stadslagune “Charco de San Ginés”, waar diverse restaurants en barretjes te vinden zijn. Het is zowel overdag als ‘s avonds een geliefde plek voor de lokale mensen om te bezoeken. Op het helderblauwe water van de lagune dobberen de kleine vissersbootjes van Arrecife. We drinken een glaasje wijn en kunnen weer lekker Spaans eten. Dan zoeken we ons bedje op om lekker te gaan slapen.

 

De laatste weken in Agadir
Niet alleen moeten we het een beetje rustig aan doen vanwege mijn verdraaide knie, maar ook om alle indrukken van dit mooie land te kunnen verwerken.

Op 21-02-2017 is er een lichte trilling in de boot voelbaar. We besteden hier in eerste instantie niet veel aandacht aan. Niet veel later komen er berichten binnen dat er in de regio van Agadir en Inezgane een aardbeving is gemeten. Een beving met een kracht van 4,5 op de Schaal van Richter werd om 07:44 uur in de provincie Chtouka Ait Baha gemeten. Tientallen bewoners verlieten bij de eerste trillingen in paniek hun woning zoals meerdere video’s op sociaal media aantonen. De verwoestende aardbeving van 1960 waarbij 12.000 mensen omkwamen is in de regio nog zeker niet vergeten. We zijn weer eens extra blij dat we op een boot wonen.

Boot en haven dingetjes
Onze nieuwe aanwinst, de roze wasmachine, wordt door Fred uitgeprobeerd. Onze vuile wasgoed heeft zich aardig opgestapeld in de afgelopen weken waardoor we een aantal dagen “wasdag” hebben. Hoewel deze machine natuurlijk wel weer een plek in beslag neemt in onze boot zijn we heel blij met deze aankoop!

We hebben de Windvaan voorzien van de, in Nederland bestelde, aluminium strips. Een aantal oude landvasten, die doorgesleten waren, vervangen door nieuwe. Op een dag hebben we geen water bij de douches en op onze vraag wanneer dit gemaakt is wordt er gezegd over één uurtje. Ja, ja……..…. Pas een dag later is er weer water! We maken ook nog een paar foto’s van de omgeving van de Marina en van de beroerde faciliteiten.

Overige
In Agadir is een kleinschalig vogelpark “Vallee des Oiseaux” en vrij toegankelijk. Het ligt niet ver van de boulevard en is vooral erg intrek bij Marokkaanse families. Er bevinden zich allerlei soorten vogels en andere dieren. Helaas is het met de behuizing en de omgeving van deze dieren zeer slecht gesteld, wat een triest aanblik geeft. De gemeente heeft blijkbaar alleen geld voor de bewakers van dit parkje. Jammer dat de toegang gratis is, want anders hadden ze misschien een beetje inkomsten gehad om wat dingen te verbeteren.

We zijn naar de UniPrix geweest, een grote zaak waar men zeer goedkoop van alles en nog wat kan kopen. In de buurt treffen we ook een kleine overdekte hal aan, waar ik een zak vol Berber-thee koop.
Er worden foto’s gemaakt van FRITZ en Gonny.
Op een dag wordt Fred aangesproken door een Russische jongen die heel graag mee wil zeilen naar de Canarische Eilanden. Een paar dagen later wordt Fred opnieuw aangesproken, ditmaal door een Franse backpackster, of zij en haar vriend mee kunnen zeilen? De volgende dag zien we ze weer bij het havenkantoor zitten. Nu is er ook een Zweedse dame bij die al meer dan 2 jaar aan het rondreizen is en ook graag naar de Canarische eilanden wil. We moeten hier echt over nadenken. Na een paar dagen zijn ze niet meer in beeld.

Wereldvrouwen
We gaan met Laila en haar drie dochter op één van de terrasjes in de buurt van de Marina iets drinken. Daarna wandelen we naar haar appartement om een blik te werpen op de door haar zelf ontworpen kleding. Ze is bezig met het opstarten van een kledinglijn. Bij haar thuis heeft haar kat een paar dagen geleden drie kittens gekregen en ik ben meteen weg van een “rode” zeer ondernemende kitten. Maar ja, om nu 14 weken te wachten om hem mee te kunnen nemen, nee dat gaan we maar niet doen! Bovendien weten we niet of Kit wel zo gecharmeerd is van dit kleine mormeltje.

Marjolein is een poosje in Nederland, maar ik heb regelmatig contact via de WhatsApp. Ze heeft een eigen bedrijf opgericht (www.madeinmaroc.eu) voor de verkoop van Marokkaanse producten. Met een deel van de opbrengst van haar bedrijf probeert ze zoveel mogelijk minder bedeelde mensen en zwerfdieren te helpen. Zij is erg begaan met deze groep en zet zich volledig in om de situatie te verbeteren. Zo verzamelt ze kinderkleding e.d. in Nederland om gratis uit te delen in Agadir. Ook geeft ze dieren in nood de zorg die ze nodig hebben. Op haar Facebook pagina: Marjolein Agadir kun je hier alles over lezen. Hier kunnen nog vele mensen een voorbeeld aan nemen. Gelukkig is ze net terug in Agadir voordat wij vertrekken en maken we nog snel een afspraak. We worden uitgenodigd om bij haar en haar man Saad te komen eten in hun appartement. Zo leuk om verschillende wereldvrouwen te ontmoeten in hun “eigen” omgeving. De communicatie met haar man verloopt wat moeizaam omdat hij alleen Arabisch en Frans spreekt en daar zijn we niet zo goed in. Maar Marjolein speelt gelukkig voor tolk. We genieten van het eten en elkaars gezelschap. Marjolein zal de dag dat we vertrekken nog even langskomen om echt afscheid te nemen.

Kit
Die is echt helemaal gewend aan de omgeving. Hij springt elke dag een paar keer op de hoofdsteiger en jaagt op de meeuwen die te dichtbij komen. Af en toe verstopt hij zich op een andere boot, maar vaak genoeg komt hij na een poosje gewoon weer terug aan boord. Hij maakt ook nog even kennis met een grote Husky hond, dat bevalt hem minder goed en binnen “No time” is hij terug op de boot.

Andere zeilers
Er komt een boot binnen met een Nederlandse vlag, waarop ik de zeilers enthousiast begroet met “Welkom in Marokko”. Vervolgens wordt ik wat dom aangekeken en krijg in het zeer gebroken Engels antwoord dat zij Frans zijn en de boot in Nederland hebben gekocht. Dit overkomt me zelfs nog een keer! Blijkbaar is de Nederlandse markt gunstiger dan de Franse om boten te kopen. Het blijft een moeizaam volkje die Fransen!
We nemen afscheid van onze Zwitserse zeilers Anton en Sylvia, waar we zeker ook contact mee zullen houden.

Taxi’s
We gaan nog een aantal keren met een taxi naar de supermarkt en merken de laatste tijd dat de chauffeurs ons proberen op te lichten. De rit kost gemiddeld tussen de 12 en 15 DH (€ 1,20 – € 1,50), maar de allerslechste taxichauffeur vraagt er zelfs 50 DH voor. Daar stappen we dus niet bij in. Ze proberen het omdat er zoveel toeristen in Agadir zijn die er wel intrappen. Maar wij zijn na zolang in Marokko aardig door de wol geverfd, dat we wel weten hoe we ze moeten aanpakken.

Ontspannen
In de laatste week ga ik naar “Natea les Massages D’Agadir” (www.Natea.info) toe en laat me lekker verwennen met een Hammam en een Hotstone massage. Fred houdt hier helemaal niet van, dus ga ik er alleen heen. Ik word zelfs gratis opgehaald en weer terug gebracht door een taxi. Voor 600 DH geniet ik twee uur lang van een Hammam en massage. Gescrubd (ontdaan van mijn vieze oude huidje), ingesmeerd, afgespoeld en gemasseerd kom ik helemaal ontspannen bij de boot terug. Natuurlijk zal ik wel een reactie krijgen op deze behandeling, maar dat is het me zeker waard geweest. Een echte aanrader!

Tijd op verder te gaan
De laatste dagen is er weer erg veel wind, waardoor we een aantal dagen moeten wachten totdat het weer zover verbeterd is om te kunnen vertrekken. We verlaten dan Marokko om richting de Canarische eilanden te gaan en Lanzarote zal onze eerste bestemming worden.

Achterland verkennen
We huren weer een auto om nog iets meer van Marokko te kunnen verkennen. Dit maal heeft de man van Marjolein (Nederlandse Wereldvrouw die in Agadir woont) ons met het huren van een auto geholpen.
1e dag, 13-02-2017
Marjolein komt op maandag samen met de verhuurster naar de Marina toe alwaar we alle papierwerk in orde maken. Het is witte Dacia Logan en we zijn benieuwd hoe deze er uit ziet na onze rondritjes! We nemen afscheid van Marjolein want zij gaat voor 2 weken naar Nederland voor o.a. haar projecten (hier later meer over). De dame van het verhuurbedrijf brengen we weer thuis en kunnen meteen zien hoe de auto werkt. Voor de rest van de dag gebruiken we de auto voornamelijk om naar de supermarkt te gaan en zware boodschappen in te slaan. Verder kopen we een Marokkaanse gasfles in één van de wat armere buurten van Agadir en vullen twee jerrycans met diesel bij de benzinepomp. Dat scheelt toch weer een hoop sjouwwerk. In de avond hevelt Fred de grote fles over in de kleinere gasflessen. De jerrycans worden in de dieseltank geleegd en gaan morgen weer mee. S ’avonds gaan we naar Nick en Anne toe om afscheid te nemen, want zij vertrekken de volgende dag naar Tenerife.

2e dag, 14-02-2017
Rondrit: Agadir – Tiznit – National Parc Souss – Agadir (ongeveer 210 km)
Tiznit of Tiznet is een stad in de zuidelijke Marokkaanse regio Sousse-Massa en ligt ongeveer 100 km ten zuiden van Agadir in het westelijk gedeelte van het Anti-Atlas gebied. De stad wordt ook wel de “zilverstad” genoemd omdat Joodse zilversmeden zich in deze stad vestigden. De stad is bekend geworden door de ambachtelijke sieradenmakers en zilverwerk: sieraden, dolken en sabels. De oude binnenstad van Tiznit wordt omgeven door een 5 km lange, okerkleurige lemen muur met zes poorten en sterke vestingwerken. Hoofdpoort is de Bab Ait Djerrar. Daarachter ligt de door arcaden omgeven Place el Mechouar, het centrale plein van de stad met een busstation, eenvoudige hotels, cafés en restaurants. Rond het plein liggen grote soeks, met een wirwar van straatjes. De soeks van de wapensmeden en de sieradenmakers waren lange tijd in het hele land beroemd. Rechts van het plein verrijst de grote moskee met een minaret.

Van Agadir rijden we via de N1 naar Tiznet, een zeer goed geasfalteerde weg en daardoor kunnen we lekker doorrijden. Onderweg komen we langs de vele buitenwijken van Agadir en zien weer overal de half afgebouwde in zeer slechte staat verkerende flatgebouwen. Het land is hier vrij vlak en redelijk kaal. Heel in de verte zie je de hoge bergen. Af en toe zie je een aantal Arganbomen en rijen met stekelige struikjes die de schapen tegen zouden moeten houden. We zien driewielkarretjes rijden, de zogenaamde “Docker” motors met een laadbak, volgeladen met de meest uiteenlopende goederen. Een grote kudde schapen met schaapsherder loopt naast de weg en probeert zijn schapen van de weg af te houden. Toch wel wat anders dan in Nederland!

We verlaten de stad en rijden weer over de N1 richting het Nationaal Park Souss-Massa.
Dit gebied strekt zich uit over een 40 kilometer brede strook van Agadir langs de kust uit naar Tiznit. Het is ongeveer 33.800 hectare groot en in 1991 opgericht. In het park bevinden zich de reservaten Rokein en Arrouis, en zijn extra beschermde gebieden. Dit gebied omvat zeven traditionele Berber dorpen. Het is bekend over de hele wereld vanwege bijzondere ornithologische soorten, waaronder de beroemde kale ibis (die alleen hier aanwezig is) en diverse andere bijzondere soorten vogels. De flora varieert afhankelijk van de hoeveelheid water aanwezig: van woestijnachtige en rotsachtige gebieden, met verschillende vegetatie van euphorbia en eucalyptusbomen, palmbomen langs de rivier. Ook aan de kust is het Park is zeer divers, eindeloze zandstranden, kliffen, grotten en zandstranden. https://visitnationalparksoussmassa.jimdo.com/
We hebben onvoldoende tijd om een wandeling met een gids te maken, maar willen toch een indruk krijgen van dit natuurgebied. Bij het woord: “Beschermd gebied” moet je je wel iets anders voorstellen dan in Europa. Hier kun je gewoon met je auto er dwars doorheen rijden. Bij de afslag naar Massa gaan we van de N1 af en rijden richting het dorpje Massa en volgen daarna de “Route SidiR’bat”. Een goed begaanbare tweebaansweg die zelfs voorzien is van straatverlichting (als deze tenminste werkt). We passeren donker rode huizen met muren er om heen en een hele grote kudde dromedarissen, maar we ervaren weinig van het zo beroemde natuurgebied.

We hebben honger gekregen en in “SidiR’bat” zien we een klein bordje met Auberge restaurant “La Dune”. De weg verandert langzaam van twee naar één baan, om uiteindelijk over te gaan in een zandweg. Fred heeft ineens twijfels of we wel verder moeten rijden, we hebben tenslotte géén terreinwagen, maar volgens onze GPS is dit de goede weg. We zien een ezeltje lekker rollebollen op zijn rug in het zand naast de weg. We zetten door en komen uit bij de Auberge, die ook een aantal Berber tenten heeft waar je kunt slapen. Het restaurant ligt boven op het duin met uitzicht over zee, heeft een prachtig aangelegde bloeiende tuin met een veranda waar we heel idyllische kunnen lunchen. Blijkbaar is het ook een goede plek om te surfen. We zijn de enige lunchgasten en worden zeer welkom geheten. We bestellen een kip Tajine, het duurt ongeveer 30 minuten om dat voor te bereiden, maar wachten op deze rustige plek is zeker geen straf! Terwijl we onze verse sinaasappelsap met citroen drinken, luisteren naar de fluitende vogels. Er komen nog meer gasten, een stel Duitsers op de fiets, waar we even later een praatje mee maken terwijl we wachten op ons eten. Volgens de man van het restaurant kunnen we straks gewoon deze weg blijven volgen en komen we van zelf uit in het volgende dorpje.

De zandweg, als je hier nog van een weg kunt spreken, lijkt meer op een duin waar ons al hobbelend doorheen worstelen. Grote kuilen en tegenliggers weten we gelukkig te ontwijken. We hebben wel een heel mooi uitzicht over de zee. Na een uurtje hobbelen, komen we uit op een “gewone” weg in het dorpje “Douira” en vervolgen de weg tussen de “kassen” (hier zijn kassen gemaakt van plastic i.p.v. glas zoals bij ons in het Westland van Nederland) door naar de N1. Het is nu nog 50 km rijden naar Agadir. Het is al met al weer een mooie rit geweest. We tanken de twee jerrycans nog even vol met diesel bij een pomp en dan zit deze dag er ook weer op.

3e dag, 15-02-2017
Rondrit:
Aouris – Paradise Valley – Immouzer Ida Ou Tanane –Tiqqi – Bigoudine -Barage Abdelmoumen – Wintimdouine – Amskroud – Azararag – Agadir (ongeveer 210 km)
We gaan vroeg op weg en nemen de hoofdweg N1 langs de kust tot je de rotonde bereikt, neem 1e afslag naar de P1001. Het heuvelachtige landschap is in het begin wat kaal met Argonbomen, waar het meteen wemelt van de geiten. Stalletjes aan de kant van de weg die Argonolie, fossielen en keramiek verkopen. We twijfelen wel een beetje aan de originaliteit van deze fossielen. We passeren een man op een ezeltje die druk aan het bellen is met zijn mobiel! Want ja, iedereen in Marokko heeft tegenwoordig een mobiel! De bergen in de verte worden groener, maar langs de weg wordt het rotsachtiger. De weg slingert door een kloof langs de rivier met een oase aan grote palmbomen. We zijn op weg naar het bekende ”Paradise Valley”.

De weg is nu meer een éénbaansweg geworden met grote gaten in het asfalt. Het wordt steeds smaller en grote delen asfalt zijn afgebrokkeld. Op een gegeven moment stap ik maar even uit en kijk of we er überhaupt wel langs kunnen zonder dat we in de rivier belanden. Er komt ook nog een tegenligger aan, Fred moet zelfs een stukje achteruit rijden. Dat is hoopvol, dan zal de weg verder wel begaanbaar zijn. Dan gaat de weg over in zand en rotspartijen en komen er nog meer tegenliggers aan, dat is even goed opletten! Op de rotsen verschijnen allerlei bordjes met Auberge, restaurants etc. We komen in de buurt! De weg wordt weer wat normaler en kronkelt door langs de rivier. Het is hier werkelijk prachtig! Na een poosje zien we aan de andere kant van de rivier een geel bordje “Café Vallee du Paradis” onder een afdakje van takken naast een lemen hutje. De man snelt meteen zijn hutje uit en zet net een paar plastic stoeltjes neer als we langsrijden. Stoppen op deze smalle weg? Hoe komen we aan de overkant? Jammer voor de man, maar nee dat gaan we niet doen.

Ik maak veel foto’s van deze mooie omgeving en ondanks de slechte weg hadden we dit niet willen missen. De bergen worden hoger en groener en de weg slingert van boven naar beneden tussen de dalen door.
Onze volgende bestemming zijn de watervallen (Cascade) van ”Immouzer Ida Ou Tanane”.
Het is tijd om ergens koffie te gaan drinken en we stoppen bij Café restaurant “La Belle Vue”, waar we boven op het terras een werkelijk prachtig uitzicht hebben over de vallei. Behalve de fluitende vogels op de achtergrond is het hier zo rustig! We worden bediend door een hele aardige oudere man die ons verteld dat we hier zelfs kunnen overnachten (zie filmpje). Je zou het bijna doen!

We rijden verder tot een splitsing van wegen waar we even linksaf (P1001, blijven volgen) gaan om de watervallen te bekijken en daarna rechts af zullen slaan om onze weg te vervolgen. Langs de weg naar Immouzer, komen we al allerlei kleinere watervallen tegen. In het stadje volgen we de bordjes naar een parkeerplaats waar al een mannetje staat te wachten om ons de weg te wijzen. Niet nodig zeggen we, we vinden het wel, want je hoeft alleen maar op het geluid af te gaan. We lopen af en toe gebukt onder de Argonbomen door, springen over beekjes en komen we even later bij de waterval. Mooi, maar niet echt super bijzonder.
Tijdens de terugweg naar de splitsing rijden we achter een stel vrachtwagens, welke omgebouwd zijn tot “camper”. De weg is erg smal en inhalen kun je hier haast niet. Bij de splitsing aangekomen blijven we de P 1001 volgen. In de verte verschijnen de eerste bergen met permanente sneeuw, werkelijk adembenemend mooi! We komen langs de plaats Tiqqi, waar de struiken gele brem volledig in bloei staan. In de plaats Bigoudine lunchen we bij een plaatselijk restaurantje (uiteraard een Tajine) en hebben zicht op de kleine vrachtwagen die koeien vervoerd. Hier in Marokko kan de Partij voor de Dieren zijn hart ophalen! Daarna nemen dan de N8 die langs de ”Barage Abdelmoumen” loopt. We hebben vanuit de auto een mooi zicht om dit stuwmeer, die een vieze rood/bruine kleur heeft, zoals de kleur van de grond hier. De heuvels worden weer kaler en steeds vlakker. We passeren een vrachtwagen waarin men koeien vervoerd. Ik blijf het een naar gezicht vinden zoals zij met de dieren omgaan. Na 20 km nemen we de afslag naar de P1004, waar we 17 km over een smal slingerend weggetje richting de “Grotten van Win Timdouine” rijden. Nergens een bordje te bekennen en wanneer we er zijn volgens de GPS is de weg verder afgesloten. We kunnen dus niet in of bij de grotten komen, maar het uitzicht is weer heel bijzonder! We moeten nu alleen de 17 km weer terug rijden naar de N8. De kleur van de grond veranderd langzaam in een rode kleur, heuvels worden minder. Via Amskroud rijden we terug richting Agadir. Wederom tanken we onze jerrycans weer even vol en rijden dan naar de Marina. Het was een lange dag, maar zeker weer de moeite waard!

4e en 5e dag, 16-02-2017 en 17-02-2017
Rondrit:
Agadir – Marrakesh (255 km en 3 uur)
Marrakesh – Tisselday (150 km en (3 uur) overnachting
Tisselday – Taznakht – Taroudant – Agadir (370 km en 5 en 1/2 uur)

Omdat we Kit niet langer dan één nacht alleen willen laten hebben we een strak schema. De eerste dag naar Marrakech daarna nog een stuk rijden tot waarschijnlijk Tisselday om te overnachten. De volgende dag hebben we ook een forse rit voor de boeg en want er is nog genoeg te zien onderweg.

Marrakech
Is één van de vier Koningssteden van Marokko en heeft meer dan een miljoen inwoners. Het is grote moderne stad met natuurlijk ook zijn oude kern. Wanneer je wat meer tijd hebt om de stad te bezoeken, dan is er genoeg te zien, zoals: Het ”Palais Bahia”, Koutoubia moskee en minaret, Jardin Majorelle, Museum van Islamitische Kunst, MenaraTombes van de Saädieden en Museum Dar si Saïd. Het heeft de oudste oude stad (Medina) van Marokko en deze historische kern is door UNESCO in 1985 tot Werelderfgoed verklaard. Het is omringd door de hoge rode stadsmuren en je vindt er een wirwar van smalle straatjes, pleintjes en leuke winkeltjes. In de medina bevindt zich het centrale plein “Djemaa el Fna” (hier vonden vroeger executies plaatsvonden, vandaar de naam: “Plein des Doods”). Nu vindt je er tientallen stalletjes waar je kunt eten en drinken, er zijn slangenbezweerders, aapjes, tandentrekkers, acrobaten en muzikanten. Wat zeker de moeite waard is om te bekijken is de bekende “Ben Youssef Madrassa” (Koranschool), een uniek voorbeeld van Islamitische architectuur. De naam Ben Joesoef is afgeleid van de Almoravidische sultan Ali Ben Yoessef, die regeerde van 1106 tot 1142. Het gebouw is rond 1570 gebouwd en in 1950 gerestaureerd. De studenten waren gehuisvest in 130 cellen die gelegen zijn rond een binnenplaats die rijkelijk versierd is met cederhout, marmer, kleurig tegelwerk en gipsen ornamenten. De school ontwikkelde zich tot één van de belangrijkste Koranscholen in de islamitische wereld en met 900 studenten tot de grootste in Afrika.

We vertrekken zo vroeg mogelijk want we hebben een aardige rit voor de boeg. Het beloofd een mooie warme dag te worden! We nemen de A7, een tolweg en zeer goede weg. In het begin rijden we door kale grijze heuvels met in de verte weer de hoge bergen met de eeuwige sneeuw. We gaan zelfs door een tunnel heen! Nu moet je je daar niet erg veel bij voorstellen het is geen tunnel zoals in Frankrijk of Zwitserland, want 5 minuten later zijn we er alweer doorheen. Het landschap wordt wat vlakker met natuurlijk overal Argonbomen. We passeren diverse dorpjes met hele grote kraampjes met keramiek. Normaal gesproken loopt en rijdt hier van alles op de weg, ezels, karretjes, fietsers, schapen etc. Dan zien we ineens een heel groot bord: Piste Cyclable! Een echt fietspad, hoe is het mogelijk! Maar wat rijdt hier? Een ezel met een kar vol takken. De brommers rijden gewoon op de middenstreep!

Dan naderen we de stad Marrakech, een grote modern stad met brede straten. We halen een zeer toeristische open rijtuig met twee paarden in en rijden langs de rode muren van het mooie paleis Bahia. De perkjes met grote palmbomen en struiken worden hier heel goed bijgehouden, ziet er allemaal heel netjes uit. Onze tijd is beperkt, vandaar dat we direct naar de oude stad toerijden. We hebben een parking gevonden naast één van de ingangen van de oude Medina. We moeten onze auto recht voor een andere auto parkeren, heel apart. Maar dan vraagt de parkeerwacht aan Fred om de autosleutels. We laten zeker geen autosleutel achter om een vreemde in onze huurauto te laten rijden! Dus zetten we de auto ergens anders neer.

We wandelen de Medina in richting het centrale plein, het is een drukte van belang met natuurlijk weer de bekende stalletjes: kruiden, lappen, schoenen etc. We vangen een glimp op van de slangenbezweerders en mannen met aapjes die je kunt fotograferen. Nee, daar maak ik geen foto van! Ik vind het een vorm van dierenuitbuiting en mishandeling. Ze worden ze hier nu niet echt goed behandeld. Hier werk ik niet aan mee! In een klein steegje zien we een soort van “Hall of Fame”, maar wel toeristisch. (zie foto). Er zijn stalletjes waar handgeschilderde houten reclame bordjes verkocht worden, beelden van Zuid-Afrikaanse hoofden die versierd zijn met kleine kraaltjes, tegelverkopers, oude fototoestellen en heel veel toeristische souvenirs.

Het is nu al behoorlijk warm geworden en op een klein pleintje nemen we wat te drinken. We hebben uitzicht op een tapijtenhandelaar en vragen later wat een klein kleedje kost. Het is ongeveer 900 DH en at vinden we veel te duur. We wandelen door de straatjes naar de “Ben Youssef Madrassa”, waar de toegangsprijs 20 DH per persoon (€ 2,00) is. We bekijken de prachtig versierde binnenplaats, zeer indrukwekkend en wat een serene rust heerst hier. Een welkome afwisseling is van de geluiden in de soek. Door de gangen lopend nemen we een kijkje in een aantal van de 130 cellen waar de studenten hebben vertoefd. Wel jammer dat het zo slecht onderhouden wordt, met uitzondering van de binnenplaats, ziet de rest er toch wat minder uit. Maar toch zeker de moeite waard om gezien te hebben!
Wat ons zeer bevreemd is dat deze medina door UNESCO tot Werelderfgoed verklaard is. Het is een toeristische plek waar handelaren je voortdurend aan je jasje trekken om iets te verkopen. Brommertje banen zich een weg door de veel te nauwe straatjes en laten een vreselijke vieze walm van uitlaatgassen achter. Nee, aangenaam wandelen is het niet! Geef ons maar de minder toeristische steden of dorpen! We lunchen nog even op het grote plein alvorens we de stad weer verlaten. Omdat het erg warm is trekken we maar gauw een korte broek aan.

Het plan is om zover mogelijk te rijden en dan een plek op te zoeken waar we kunnen overnachten. Van te voren hebben we een aantal opties voor overnachtingen op een rijtje gezet. We zien wel hoever we komen!
We volgen de N9 richting Tisselday, dat is ongeveer 150 km. En 3 uur verder. In ieder geval willen we een slaapplek hebben voordat het donker is. Het is een redelijk weg en in het begin kunnen we aardig de sokken er in zetten. Bij het begin van een stad of dorp worden hier vaak een soort van torens geplaatst met de naam en een welkomstgroet erop. We rijden dwars door het Atlas gebergte en het landschap is weer indrukwekkend. Zo afwisselend elke keer, dat het ons blijft verbazen. Naarmate we verder komen, neemt de kwaliteit van de weg af en moeten we gaten en ontwijken. Inhalen wordt ook steeds lastiger en zelfs met tegenliggers moet je uitkijken. We slingeren zo tussen de rotswanden door en zien dat er druk aan de weg gewerkt wordt om deze te verbeteren. Niet geheel overbodig, want links en rechts liggen de grote rotsblokken gewoon op de weg. We komen diverse aardverschuivingen tegen en op een gegeven moment mogen we even niet verder omdat er zich net een verschuiving heeft plaatsgevonden. Opletten met inhalen van auto’s en zelfs met de tegenliggers. We komen steeds hoger in de bergen en zien de sneeuw dichterbij komen. Daar zitten we dan in onze korte broek in de auto! Helaas (of gelukkig, want het is aardig koud geworden) hebben we niet de mogelijkheid om ergens bij de sneeuw te komen. Maar het blijft wel bijzonder!

De weg wordt langzamer hand weer een stuk beter. Het wordt snel donker en we zijn nu vlakbij Tisselday, een echt Berber dorp. Hier moet een “Maison d’hotes Irocha”, https://www.irocha.com/en/, zijn waar we wellicht kunnen overnachten. We gaan er op de bonnefooi heen! Via een smal rotsachtig, stijl omhoog lopend weggetje komend we uit bij een, in rode steen opgetrokken complex. Door de openstaande voordeur lopen we via een binnenplaats naar binnen naar een balie toe. Na op een bel gedrukt te hebben verschijnt er een uiterst vriendelijke man, Achmed de eigenaar, die ons vertelt dat we hier natuurlijk kunnen overnachten. Hij laat ons twee verschillende kamers zien en we kiezen de kleine kamer met wc douche. Voor 2 personen, inclusief diner en ontbijt, kost dit 800 DH (€ 80,00). Het hele complex ademt een enorme gastvrijheid uit. Er is een zwembad en een groot overdekt terras waar je bij mooi weer buiten kunt eten en een prachtig uitzicht over de vallei waar de bomen in bloei staan. Het is werkelijk een plaatje! De kamer heeft een Berbers sfeer met moderne faciliteiten, zoals een airco met verwarming. Lekker warm, zeker nu we nog een korte broek aan hebben. Nadat we ons hebben om gekleed gaan we naar de gezamenlijke ruimte alwaar de open haard al lekker brandt. Er zijn ook nog enkele andere gasten. Bij de open haard drinken we een aperitief en lezen een beetje. Fred valt even later bijna op de bank in slaap. Om 20:00 uur krijgen we een overheerlijke 3-gangen diner voorgezet door Khalid (gemaakt door zijn vrouw). Met een lekker fles wijn erbij is onze dag helemaal goed! Dit is echt genieten in een bijzondere omgeving.

De volgende ochtend, na een goede nachtrust in de comfortabele bedden, krijgen we een zeer uitgebreid ontbijt in de serre. We raken aan de praat met de eigenaar die verteld dat hij geboren en getogen is in dit Berberdorp. We complimenteren hem met de sfeer die hier heerst. In 2008 is hij met 4 kamers begonnen en nu uitgebreid tot het huidige formaat. Wij vertellen dat we met onze zeilboot de wereld rond zeilen en dat vindt hij wel heel bijzonder. Na het ontbijt nemen we nog even afscheid van Khalid en zijn vrouw en wensen Ahmed verder veel succes.
Kortom een indrukwekkende omgeving en een perfecte plek om even tot rust te komen.

We verlaten de bergen en rijden via de N9 tot Amerzgane, nemen dan de P1505 en rijden door totdat deze samenkomt met de N10. Deze weg vervolgen we richting Taznakht. Het landschap wordt weer wat vlakker en bestaat uit kale rode heuvels die later veranderen in een soort maan landschap! De ideale omgeving om dat soort films op te nemen!
Taznakht staat bekend om zijn Berber tapijten. Omdat we toch heel graag een klein kleedje willen kopen nemen we in deze stad even een kijkje. Eerst probeer ik nog even geld te pinnen en na een aantal pogingen bij één bank komt er geen geld uit. Ik loop het kantoor binnen en de man achter de balie zegt dat het niet werkt (achteraf blijkt het wel afgeschreven te zijn)! Bij een andere pin automaat lukt het wel. Bij één van de vele zaken gaan we naar binnen en daar laat de man ons diverse tapijtjes zien. De handelaar verteld dat de vrouwen een (voor ons) volle werkweek nodig hebben om een kleed te weven. Zij zijn lid van een grote Coöperatie die deze kleden verkoopt. Na wat heen en weer onderhandelen hebben we een mooi (door Berbers) handgeweven tapijtje. De man schrijft ook nog even naam van de familie die het gemaakt heeft op de bon. Een mooi en praktisch souvenir van Marokko!
Wanneer we dorpjes naderen zien we vaak tientallen schoolkinderen langs de weg lopen richting huis. Arme kinderen hebben geen geld om de schoolbus te betalen en moeten of lopen naar huis of het hebben van een lift. Sommige kinderen wonen erg afgelegen en moeten soms wel 15 km heen en terug van huis naar school. Wanneer ik 3 jongens met een rugzak op langs de kant zie staan met hun duim omhoog, zeg ik tegen Fred: “Kom laten we ze maar meenemen”. De drie jongens kunnen een beetje Engels en zijn heel blij dat ze mee kunnen rijden en vragen zelfs in hun beste Engels of ik Facebook heb! Maar daar beginnen we niet aan. Na ze afgezet te hebben nemen we nog tweemaal kinderen mee en allemaal zijn ze heel blij en dankbaar voor de lift. Het verbaasd ons wel hoe gemakkelijk deze kinderen (denk dat de jongste net 10 jaar was) zo gemakkelijk bij een vreemde in de auto stappen. Misschien omdat we buitenlanders, wie zal het zeggen. Ook weer een groot verschil met Nederland. In ieder geval hebben 7 kinderen niet zover hoeven te lopen die dag! Wie goed doet, goed ontmoet!

Voor de plaats Aoulouz slaan we af naar P1706 en rijden aan de linkerkant van de rivier. De plaats Tiout stond ook nog op ons lijstje, maar daarvoor moeten we een heel eind omrijden. Deze plaats staat bekend om het feit dat de geiten gewoon in de Argonbomen klimmen omdat ze gek zijn op de vruchten, Dat moet ik zien! Maar we hoeven daar niet voor naar Tiout, want onderweg komen we heel veel Argonbomen tegen en dan zie ik ineens een heleboel geiten rond lopen. En ja hoor, ik zie ook geiten in de bomen staan. Het is een heel grappig gezicht en uiteraard maak ik hier een paar foto’s van. Zo, dat scheelt toch weer enkele km omrijden!
Deze weg is weer wat slechter, wat aangegeven wordt met opgestapelde stenen naast de weg. Lijken wel ZEN torentjes. Dan roep ik ineens tegen Fred: “Stoppen! Er loopt iets op de weg.” Ik spring de auto uit loop naar het midden van de weg en pak een grote landschildpad op. Deze heeft duidelijk een doodswens om de weg over te steken! Ik zet hem/haar een einde verder in de berm. Alweer een beest gered van de dood! Onderweg lunchen we in een plaatsje en daar verdraai ik mijn linker knie bij het afstappen van een te hoge stoep. Gelukkig hoeven we niet veel meer te lopen.

We rijden verder tot aan de plaats Freija en nemen de weg die over de rivier gaat de R109 richting Taroudant. Vanaf hier de P1708 en daarna de N8 naar Agadir. We vinden het welletjes en rijden het laatste stuk door zonder te stoppen. We rijden Agadir binnen en bij een rotonde rijdt een vrachtwagen met open bak voor ons volgeladen met vrouwen in hoofddoekjes. Ik maak een foto, waarop sommige naar ons zwaaien in het Engels: “I love You” roepen. Anderen maken een gebaar dat ze geld willen hebben. Ja. Doei! Lachend passeren we ze. Het blijft grappig.

6e en 7e dag, 18-02-2017 en 19-02-2017
De laatste twee dagen gebruiken we alleen de auto om nog boodschappen te doen en weer een keertje jerrycans te vullen met diesel. Verder doen we weinig, mede omdat ik mijn knie wil ontzien.
De auto halen we toch nog maar weer even door de Marokkaanse “wasstraat”. Arbeidsloon is lekker goedkoop, dus doen ze hier niet aan automaten. De auto wordt in 15 minuten van top tot teen schoon gemaakt voor maar 20 DH (€ 2,00). Het verhuurbedrijf haalt de auto weer keurig op bij de Marina.

We hebben deze week weer een heel ander gedeelte van Marokko gezien en ruim 1200 km gereden. Het zijn lange en vermoeiende dagen geweest met heel veel verschillende indrukken, maar zeer zeker de moeite waard!

De stad
Agadir is een havenstad en tevens de grootste badplaats van Marokko. Het is de meest Berber-talige stad van Marokko. Het woord Agadir betekent in het Berbers: gemetselde muur die een stad insluit, een vesting, feitelijk een bijzondere vorm van de kasba. De 16e-eeuwse ”Kasba” staat boven op de heuvel en wanneer het donker is zie je Arabische letters sfeervol verlicht worden. In 1960 werd de oude stad vrijwel geheel verwoest door twee aardbevingen en de daarop volgende branden en vloedgolven, hierbij vielen 15.000 doden. Alleen de muren van de kasba werden grotendeels gerestaureerd. De stad werd ongeveer 1,5 km ten zuiden van de oorspronkelijke locatie herbouwd. Agadir is een moderne zeer toeristische stad, met brede lanen, bloeiende tuinen, hotels, luchthaven, havens en een grote boulevard langs de ongerepte stranden. Een zeer aantrekkelijke stad voor toeristen vanwege het zeer milde klimaat en de vele zonuren in de wintermaanden.
De “Souk El Had d’Agadir”, is één van de grootste van het land en spreidt zich uit over een gebied van ongeveer zes hectare. Er zijn verschillende poorten (ongeveer 13) waardoor je de souk binnen kunt gaan en bij elke poort vindt je weer andere waren. Het is ook veel ruimer opgezet dan een “oude” medina of souk (soek of souk, het mag allebei) die we tot nu toe gezien hebben. Honderden kraampjes met handelaars vanachter enorme stapels groenten, fruit en kruiden of kleding, schoenen, lappen of hoog opgestapelde pannen. Het is vooral een mengeling van kleur en bedrijvigheid waar gekeurd, onderhandeld en geproefd wordt. De mannen staren je schaamteloos aan en proberen hun waren aan je te slijten.

Er zijn duidelijk verschillen tussen Rabat en Agadir. Deze stad is ook modern, maar veel schoner, minder last van uitlaatgassen. In Agadir zijn veel meer toeristen en vooral de 50+ groep is zeer goed vertegenwoordigd! Duidelijk een veel beter klimaat en een goede plek om de tijd door te brengen.

De haven
Er zijn 3 havens in Agadir, de haven voor tankers, vissershaven en de Marina (die het dichtste bij het strand ligt). De Marina is gelegen in een soort kom met rondom zeer moderne winkels, restaurants, hotels en appartementen complexen (met de bijbehorende Europese prijzen). Het ziet er allemaal prima en netjes uit. Het kantoor van de politie en douane ligt naast het havenkantoor. De havenkom wordt bewaakt door 3 bewapende militairen, die de hele dag niets anders doen dan een beetje heen en weer lopen. Daarnaast staan er vele bewakers bij winkels en begin van een weg. Je moet toch iets te doen hebben niet waar? Het haven personeel van de Marina is uitermate vriendelijk en behulpzaam. Helaas is het met de staat van de steigers en de faciliteiten bedroevend slecht gesteld. Er zijn op de steigers vele plankjes los of ontbreken (gaten) en af en toe doet de verlichting het ook niet. Ze hebben het “veel te druk” met sociaal bezig zijn (lui op het bankje hangen bij het kantoortje). Dit is: “The Maroccan Way”, liever lui dan moe!
De sleutel van de faciliteiten ligt in een plantenbak die voor het kantoortje staat en na afloop is het de bedoeling dat je deze daar weer terug legt. Ach ja, waarom verbaast ons dit toch niet meer? De ruimte van de toiletten en douches bestaat uit een lange gang waarvan het merendeel van de deuren afgesloten is met een groot hangslot en er zijn slechts twee douches beschikbaar van de vier. Er zijn geen werkende wasmachines aanwezig. Het ziet er dramatisch slecht uit, houtwerk is weggerot, afgebladderde verf, gaten in deuren, verlichting doet het niet, het is echt heel erg vies. Bovendien is er niet eens een douchekop aanwezig. Wanneer je vraagt wanneer het gemaakt wordt, is steevast het antwoord morgen! Wij hebben aan boord een reserve en nemen deze elke keer mee, je moet toch wat! Na ongeveer 2 ½ week hangt er ineens één “oude” douchekop, we zijn verrassend verbaasd! Dit is toch ver weg de slechtste accommodatie tot dus ver. Het enige pluspuntje is dat het water over het algemeen lekker warm is! Later blijkt dat het ook nog eens een dure haven ten opzichte van de Marina in Salé, die veel beter en schoner is.

Praktische zaken
Pinautomaten:
Zijn overal te vinden, maar vooral bij de doorgaande weg (boven en parallel aan de boulevard).
Supermarkten:
Carrefour en Aswak Salam zitten naast elkaar (Rue Yacoub El Mansour), met de taxi kost dit 15 DH (€ 1,50).
Marjane, (ligt aan de Avenue Mohammed V, N10 naar het zuiden aan de rand van de stad).
Mini supermarktje, zit aan de Route Marina (havenkom) en hier vind je ook een bakker (Boulangerie) “Tafarnout”, waar je lekker vers brood kunt kopen.
Taxi’s:
Die zijn in Agadir rood voor binnen de stad en wit voor buiten de stad. Je vindt ze bij de rotonde en slagboom op weg naar de boulevard.
Auto huren:
Er bevinden zich vele internationale autoverhuurbedrijven aan de doorgaaande weg (paralelweg van de boulevard).
Wij hebben hier geen auto gehuurd (zie volgend blog).
Gasflessen:
Marokkaanse gasfles (grote) die wij gebruiken om over te hevelen naar onze kleinere gasfles, hebben we gevonden in één van de kleine zijstraatjes in de wat “gewonere” wijken.
Restaurants:
Die zijn er in overvloed. Bij de Marina met Europese prijzen, langs de boulevard (van Europese naar Marokkaanse prijzen) in of bij de souk vele kleine eettentjes (veel goedkoper en beslist niet slechter). Er is zelfs een discotheek (in de haven kom), waarvan we s ’avonds mee kunnen genieten, inclusief lichtflitsen, tot in de vroege uurtjes.

Ontmoetingen met andere zeilers
We maken kennis met de beide buurboten voordat we de boot verleggen naar de andere plek. Het waait deze dag behoorlijk en naast de hulp van de havenmeesters, helpen de zeilers van de andere twee boten ook een handje mee. We spreken meteen af om s ’avonds bij elkaar te komen op de Zwitserse boot, bij Anton en Sylvia, voor een borrel. Zij gaan over enkele weken richting Rabat. Nick en zijn moeder Anne zijn hier al een paar weken en gaan binnenkort richting Tenerife, waar ze nu nog een appartementje hebben. Deze gaan ze uitruimen en dan ook op de boot wonen. In de dagen die volgen, komen we geregeld bij elkaar buurten en het is dan heel gezellig. We wisselen de nodige tips en ervaringen uit en Nick en Anne zullen we zeker terug zien op de Canarische Eilanden. Met hun hebben we een hele goede klik en een aantal keren zeer diepgaande gesprekken gevoerd in een mengelmoes van Duits en Engels, wat totaal geen probleem is.

Ontmoetingen met Wereldvrouwen

Dit wordt een vast onderwerp in onze blog. Ik heb wederom een berichtje geplaatst op de Facebookpagina van “Wereldvrouwen”. Marjolein reageert op mijn berichtje en er wordt meteen een afspraak gemaakt. Toevallig kent Aicha uit Salé ook deze wereldvrouwen. Marjolein en Laila (een Nederlandse vrouw die vlakbij de Marina woont) komen naar onze boot. Voor hen is het apart om op een boot te zijn en we hebben een heel gezellige ontmoeting. Marjolein woont nu al 4 jaar in Agadir en is getrouwd met een Marokkaan en Laila pas 1 ½ jaar met man en drie kinderen. Er wordt met Marjolein afgesproken om elkaar de volgende dag te ontmoeten bij de “Souk El Had d’Agadir”, zodat zij ons een beetje wegwijs kan maken.

Met de taxi naar de “Souk El Had d’Agadir”, daar heeft de man van Marjolein een fietsenhandel. We worden weer hartelijk ontvangen door haar en duiken meteen de souk in. We zijn op zoek naar een miniwasmachine, die we ook bij Nick en Anne hadden gezien. Geschikt voor ongeveer 4 kg wasgoed, niet al te groot en erg handig wanneer er geen enkele andere mogelijkheid is om je was te doen of laten doen. Marjolein is onze tolk en neemt ons mee, want de souk is echt erg groot en zij weet feilloos de weg na 4 jaar. We wandelen tussen de vele zeer kleurrijke kraampjes door. Op een binnenplaatsje zit een slager. Het vlees hangt lekker buiten tussen alle vliegen en om aan te geven van welk dier het vlees komt, hangt de kop van het beest er boven! Marjolein laat zien waar we het beste fruit, groente of Arganolie kunnen kopen. We vinden de wasmachine van het merk “Bronde”, 50 cm hoog bij 35 x 35 cm. Fel roze van kleur en zelfs een energielabel A erop, voor nog geen € 45,00!

Marjolein kent vele handelaren waar ze weleens haar waren koopt. Velen maken een kort praatje of zeggen haar alleen gedag. Bij een klein kraampje, waarvan ze de eigenaar kent, koop ik argan-olie. Deze versie kan gebruikt worden om mee te bakken of als verzorgingsproduct. We zien een vrouw op de grond zitten die bezig met de laatste handelingen voor de olie. Even later heb ik “vers van de pers” een flesje! Ook proeven we een beetje de argannotenpasta en kopen maar meteen een potje!

Wat is Arganolie?
Wordt ook wel “Moroccon Oil” of het “Goud van Marokko” genoemd. Het produceren van Arganolie is een echte ‘vrouwenklus’. De olie bevat een grote hoeveelheid vitamine E, vergeleken met olijfolie zelfs twee keer zo veel. Het is voor vele doeleinden te gebruiken, zowel voor de consumptie als verzorgingsproduct. Het begint bij de Arganboom (Argania spinosa), deze bomen groeien alleen in het zuidwesten van Marokko. Berbervrouwen rapen de gevallen vruchten op, de groene schil wordt verwijderd en de noot wordt stukgeslagen met een steen. In de noot zitten pitten deze worden geroosterd (of niet, wanneer ze voor cosmetische olie gebruikt worden), daarna met de hand gemalen in een speciale stenen handmolen. Een hendel wordt rond gedraaid en aan de voorkant komt er een soort gemalen notenpasta uit druppelen (lijkt op pindakaas, maar dan vloeibaarder). Uit de gemalen argannotenpasta moet men de olie verkrijgen, en dat gebeurt door er water aan toe te voegen en dan heel stevig te kneden. Door hard te kneden wordt de pasta gescheiden in deegbollen en pure arganolie. De olie wordt opgevangen, gezeefd en in flessen gestopt. Argan olie is een ‘koudgeperste’ olie omdat er tijdens het maken van de olie geen hitte (vuur) aan te pas is gekomen.

Tussen de middag lunchen we met Marjolein boven op een terrasje in de zon/schaduw, we nemen een kip Tajine.

Sinds 10-01-2017 is de productie en verkoop van de Boerka in Marokko verboden. Het dragen er van is tot op heden nog niet verboden in Marokko (wel in België en Frankrijk), maar daar zal wellicht een verandering in komen. Naar onze mening zou dat niet verkeerd zijn, want voor een goede communicatie moet je toch de gelaatsuitdrukking van de ander waar kunnen nemen. Wanneer een vrouw (of man, want het is niet zichtbaar wat er onder de boerka zit) gesluierd is, wordt dit een stuk moeilijker. Dit heeft ook te maken met hoe men zich voelt in de nabijheid van een persoon die een boerka draagt. Persoonlijk vind ik het ook geen prettig gevoel wanneer je helemaal niets van een persoon kunt zien, zelfs geen ogen! Een moeilijk en gevoelig onderwerp, maar het moet wel bespreekbaar blijven!
Waarom dit onderwerp? We zitten net te lunchen wanneer er twee agenten een groep mensen, de vrouwen dragen een boerka, wegsturen. De eigenaar wil geen mensen in zijn zaak die een boerka dragen. Marjolein vertelt dat steeds meer bedrijven mensen in boerka’s niet meer toelaten vanwege een veiligheidsrisico.
Na de lunch gaan we naar de man van Marjolein, hij kan ons helpen met het regelen van een huurauto. Na wat heen en weer bellen heeft hij een auto voor een week geregeld voor ons. De auto zal maandag gebracht worden en dan vullen we alle papierwerk in. Toch erg fijn dat je mensen leert kennen die je hiermee kunnen/willen helpen.

Naar de Kasba
We willen met taxi naar de Kashba van Agadir, deze ligt bovenop de heuvel. De eerste taxi, een witte, die we aanhouden vraagt 100 DH, en deze zat al behoorlijk vol met andere mensen. Dat gaan we dus niet doen. De tweede taxi, een rode, vraagt op voorhand 50 DH. Deze nemen we, maar hadden we gezegd dat hij de meter had moeten laten lopen, dan was het waarschijnlijk maar 25 DH geweest. Natuurlijk………het is nog niet veel, want waar praten we eigenlijk over, een paar euro. We hebben ons al aardig aan het land aangepast! Boven aangekomen zien we dat het hier echt een toeristisch attractie is. Er staan een aantal dromedarissen, waarop je een ritje kunt maken. Dat vinden we zo zielig, dat we dat beslist niet gaan doen! Er zijn enkele handelaren die souvenirs verkopen, maar verder is er niet veel anders te zien dan een aantal “op de Marokkaanse manier” gerestaureerde muren en restanten van de Kasba. Het is wel een mooi uitzicht over de stad, strand en de Marina. We wandelen terug de heuvel af via een redelijk begaanbaar pad, volgens Marokkaanse maatstaven dan. Onderweg komen we weer heel veel afval tegen, overal liggen plastic zakjes en flessen en nergens een prullenbak te bekennen. In Marokko zijn ze zich totaal niet bewust van wat al dat afval doet met onze aardbol. Het is iets waar ze hier gewoon niet mee bezig zijn. Zo triest! Halverwege de heuvel rent er ineens een gigantisch everzwijn over het pad. Zo zie je nog eens wat! Na 45 minuten zijn we weer in de Marina.

Boulevard
We wandelen regelmatig langs de boulevard en daar zie je toeristen rond scheuren op “Benidorm Bastards” karretjes. Geen gezicht!

Het weer
De eerste week is het redelijk mooi weer, maar een week later slaat het weer om. Een storm raast langs de kust van Marokko en dat merken we goed. Harde wind, veel regen en hele hoge golven. Het is een spectaculair gezicht, de hoge golven die tegen de havenhoofden uit een spatten. Maar de boten liggen als een gek te schommelen in de haven en die van de Zwitsers en de Duitsers gaan hevig tekeer. Nick verteld later dat hij hier bijna een zeeziek van geworden is. Gelukkig liggen wij iets verder in de haven en hebben er iets minder last van. De steigers lijken wel golfplaten zoals ze bewegen en wanneer je er overheen loopt moet je wijdbeens lopen om je evenwicht te behouden. Het water is donkerbruin doordat de regen heel veel modder uit de bergen naar zee spoelt. Je ziet enorm veel afval de haven binnen gespoeld worden, natuurlijk vooral heel veel plastic. Maar ook een “bid” tapijtje drijft langs. Delen van het strand zijn overspoeld en de golven hebben veel zand en afval meegenomen en achter gelaten in de straat naast het strand. De storm duurt een paar dagen en dan hebben we weer beter weer. Maar het duurt dagen voordat de kleur van het water weer een normale transparante kleur heeft.

Alweer 2 ½ maand zijn we in Salé en we willen verder naar de volgende bestemming: Agadir. We zullen hier 4 dagen en 3 nachten over doen. Ik ben voldoende opgeknapt en de weersverwachting is gunstig om te vertrekken. De wind hebben we tegen en is niet veel, dat wordt op de motor varen. Langer willen we niet wachten.
Maandag 30-01-2017
Om 10:00 uur varen we naar de aanlegsteiger van de douane om uit te klaren. We leveren onze paspoorten en bootpapieren in en moeten ongeveer 30 minuten wachten voordat deze bekeken zijn en er een uitklaring stempel in onze paspoorten gezet zijn. De dame van de douane komt met 3 collega’s en een hond naar de boot toe en overhandigd ons de papieren. Ze vraagt of we het hekje even open willen maken zodat de hond aan boord kan komen. Fred geeft aan dat we een kat aan boord hebben en dat het hekje (met net) niet los kan. Voordat ze aan boord komen zal hij ook even de kat moeten vasthouden. Probleem! De hond kan zo niet aan boord, blijkbaar is het optillen van de hond geen optie. Wederom ontsnappen we aan de honden controle! De douane mensen komen wel aan boord en willen dat ik allerlei luikjes open maak en kussens van de salonbank optil. Ze kijken een beetje rond en dat is het dan, we kunnen vertrekken! Samen met een Duitse boot “Pretender” varen we achter het pilotbootje de rivier af. We zwaaien nog even naar enkele mensen die langs de rivier op de kade staan en om 12:00 uur varen het zeegat uit. Het is even goed opletten want de deining is hier behoorlijk groot. We zijn weer onderweg!
Het is een mooie zonnig dag met maar weinig wind, we varen op de motor met grootzeil en maken gebruik van de stuurautomaat. Aan het eind van de dag hebben weer een prachtige zonsondergang!

Dinsdag 31-01-2017
Rond 8:00 uur neemt de wind, die nog steeds van voren komt, zelfs toe tot meer dan 30 knopen. We moeten met de hand sturen. Een paar uur later gaat het ook nog eens regenen en worden de golven behoorlijk hoog. De neus van de boot duikt in de golven en het opspattende water zorgt ervoor dat we er niet droger op worden. In de middag hebben we eerst nog een beetje zon maar dan betrekt het alweer. Een slechte dag met regen en veel wind tegen.

Rond 23:00 uur is het droog en is de wind afgenomen tot 10 knopen. In de nacht ontstaan er weer donkere wolken.
Woensdag 01-02-2017
De hele dag is het vrijwel zonnig geweest met gemiddeld 5 knopen wind. We hangen onze natte zeilkleding lekker even te drogen in de zon. Op een gegeven moment zie ik op een afstand schuin voor ons een verandering in de golven ontstaan. Het lijkt of daar een grote groep vissen o.i.d. zwemt. Of zijn het dolfijnen? Nee, het moet echt iets groters zijn. Dan zie ik iets boven water uit komen, het is een grote groep walvissen. Ik gooi ons roer om en ontwijk de groep. Niet veel later zie ik ineens de diepte meter op 4 meter staan. Ze zwemmen blijkbaar ook onder ons door! Jammer dat ze niet even omhoog sprongen. De wind neemt in het begin van de avond even toe, maar al snel zakt deze weer terug naar 4 knopen. De nacht is goed en we hebben allebei een rustige wacht en kunnen daardoor weer een beetje beter slapen. Hoewel het geen volle maan is en daardoor niet super helder, kan ik toch intens genieten van de prachtige sterren hemel. Ook zie ik nog een vallende ster en doe toch maar weer een wens. Ik ben helemaal gelukkig!

Donderdag 02-02-2017
Donkere wolken en de wind komt van opzij. Motor gaat uit, Genua erbij en we kunnen weer lekker zeilen. In de ochtend probeer ik nog even wat te slapen en zodra ik in slaap gevallen ben, kruipt Kit lekker tegen me aan. Rond 12:00 uur komen we in de buurt van Agadir en nemen de kleine vissers bootjes toe. Op de radar kunnen we ze goed zien, gelukkig maar want ze verdwijnen geheel aan ons zicht in de hoge golven. Moedig hoor van deze vissers om met dit soort kleine bootjes zover de zee op te gaan. Om 14:00 uur is de wind afgenomen en rollen we de Genua in. Op de motor varen we Agadir binnen. Het haven personeel staat al naar ons te zwaaien waar we kunnen aanleggen. Ze maken met hand gebaren duidelijk dat ze graag willen dat we met de achterkant van de boot naar de steiger moeten liggen. Maar dat willen wij niet, we zijn nu eenmaal eigenwijs! We hebben een windvaan en geen zwemplateau aan de achterkant om deze te beschermen en ook willen we graag de zon in de kuip hebben. De man van de Marina wil toch wat we de boot omdraaien met als argument dat de vingersteigers niet sterk genoeg zouden zijn wanneer we zo blijven liggen. Onzin natuurlijk! Ik heb al snel door dat alle boten met de achterkant naar de steigers liggen, ze willen dit gewoon voor het mooie “plaatje”! Morgen kunnen we een ander plek krijgen, waar we wel zon in de kuip hebben, maar dan moeten we wel met de achterkant naar de steiger! We gaan toch maar akkoord. Om 15:00 uur liggen goed en wel aan de steiger. Naast ons ligt aan de ene kant een Zwitserse en aan de andere kant een Duitse boot. De politie komt Fred ophalen voor het invullen van het papierwerk. Dan komt de douane man vragen om het in – en uitklaringsbewijs van Salé en loopt met Fred mee terug naar de boot. We hebben, zoals jullie weten een aantal pakketjes ontvangen in Salé (zie vorige blogs) met goederen die hij toch graag even wil zien! Fred laat het gevraagde zien en de man druipt weer af. Op onze paspoorten moeten we nog even wachten.

Nu willen we eerst even lekker douchen en een ergens een hapje gaan eten. Wanneer we boven aan de steiger staan bij het hek, komt de man van de douane man aanlopen en overhandigd ons onze paspoorten. De havenmeester staat er ook bij en laat ons de plek nog even zien waar we morgen kunnen gaan liggen. We wandelen vervolgens naar de boulevard en vinden een restaurant “Havana” met uitzicht op het strand. We kunnen hier alcohol krijgen en doen ons te goed aan lekker eten en een flesje wijn. Na afloop vraagt Fred om een Irish Coffee, maar wat hij krijgt lijkt er op de verste verte niet op. Toch wel jammer, want hij had het wel verdiend! Terug op de boot nestelen we ons op de salonbank en kijken nog wat tv voordat we ons bedje inrollen. Morgen weer een dag.

Laatste weken
Het nieuwe jaar begint voor mij niet zo best. Waarschijnlijk heb ik in Chefchaouen, door de grote temperatuurverschil, kou gevat. Het begint met verkoudheid, flink hoesten en verhoging. Na meer dan een week de longen uit mijn lijf gehoest te hebben, kan ik niet anders constateren dat ik een longontsteking heb. Als ervaringsdeskundige herken ik de signalen en weet dat dit alleen met een antibioticakuur over zal gaan. Het duurt bij mij altijd langer dan bij een gemiddeld ander. Gelukkig hebben we de juiste medicatie aan boord (met dank aan onze huisarts) en kan ik hier meteen mee beginnen. Dit is dan ook één van de redenen dat we veel langer in Salé/ Rabat zijn gebleven dan we eigenlijk van plan waren. Het weer was redelijk fris, afwisselend zonnig en af en toe redelijk warm. De golven waren soms te hoog om Rabat te kunnen verlaten, waardoor we ook in deze periode geen kans zagen om een dagje te gaan varen met Aicha en Ayoub.

Afscheid van Aicha en Ayoub
We draaien nog een keertje een wasje bij Aicha en Ayoub, drinken thee en gaan ook een laatste keer met de familie Couscous eten! Ze komen nog een keertje aan boord en op dat moment geven wij hun enkele presentjes in de vorm van herinneringen. Daarna gaan we gezellig in de Medina ergens eten. De volgende dag worden we bij hun thuis verwacht voor de lunch en genieten dan van heerlijk gebakjes die Ayoub speciaal gehaald heeft! Samen een laatste keer lunchen en dan is het zover, we nemen nu echt afscheid! Omdat Ayoub mij niet wil aanraken vanwege zijn geloof, geeft hij een knuffel door via Aicha. We zijn heel blij dat we deze jonge mensen hebben mogen ontmoeten.

Andere zeilers
In de haven is er weer een Franse boot bij gekomen, maar toch blijft het verder rustig.
Petra en Martin van de “Bravelander” vertrekken eerdaags naar de Canarische eilanden, wellicht komen we ze daar nog tegen.

Kit
Die loopt dagelijks zijn ronde over het dek en tegenwoordig ook de steiger. Af en toe verdwijnt hij onder de stuurhoes van de buur boot, maar dat weten we gelukkig nu. Hij heeft zich snel aangepast aan het leven aan boord. Ook op de boot van Petra en Martin voelt hij zich al thuis en wipt zelfs even aan boord wanneer ze in de kuip zitten. Dit zal ook wel komen doordat we ze regelmatig zien en Petra hem eten heeft gegeven toe we een nachtje elders waren.

Overige
We doen nog wat boodschappen, verzamelen informatie over de volgende plaats in Marokko. We doen laatste handwasjes en ruimen de boot een beetje op. Natuurlijk moet onze maskotte FRITZ en Gonny het eendje (voor mijn kleindochter) nog op de foto vast gelegd worden.

Als hobby haak ik, meestal poppetjes of beesten van klein formaat en altijd voor andere mensen. We ontdekken een winkeltje in de Medina die haakwol verkoopt en niet veel later wandel ik met een zak vol wol het winkeltje uit. Voor nog geen 100 DH (€ 10,00) heb ik 14 bollen wol gekocht. Ik kan weer aan een volgend project beginnen!

Het is de hoogste tijd om weer verder te gaan. Zodra ik de golven het toe laten en ik me fit genoeg voel om te vertrekken, gaan we. In eerste instantie was het plan om naar Essaouira te varen en daarna naar Agadir, maar nu we besloten om rechtstreeks naar Agadir varen.

Van Kerst tot nieuwjaarsdag
Het is vreemde gewaarwording om dit jaar Kerst te vieren in een land als Marokko. Ver van familie, vrienden en de kerstsfeer in Nederland. Rabat is een moderne stad waar een beperkt aantal winkels een poging hebben gedaan om een kerstboom te plaatsen, maar dat is het dan. Echt gezellig is het niet, geen verlichte straten of leuke kerstmuziek. Gelukkig heb ik wat kerstversieringen meegenomen en ook wat lampjes om het aan boord wel gezellig te maken. Mede door wat extra gezellige kerstdingetjes die ik van een goede vriendin heb gekregen, hebben wij toch een kerstsfeertje weten te creëren aan boord. We hebben zelfs een mini nep boompje bij de supermarkt kunnen kopen die we buiten in de kuip zetten met enkele lampjes erin! De sfeer is er wel, maar het gevoel is toch anders. We besluiten om op 1e kerstdag toch maar een soort van kerstdiner in elkaar te flansen. Wat we de 2e kerstdag eten, dat zien we wel. We hebben voor de periode tussen Kerst en Oud & Nieuw een auto gehuurd om het land te gaan bekijken.

Op 1e kerstdag hebben we iets lekkers bij de koffie en s ’avonds wijden we onze Tajine in met het klaar maken van een overheerlijk konijn. Op de salontafel staan enkele kerstdecoraties, de kaarsjes branden en de kerstverlichting is aan. Tijdens het eten draaien we de kerst cd van Mila (met dank hiervoor)! Onze 1e Kerst samen aan boord in een vreemd land.

We willen heel graag ook iets zien van het binnenland van Marokko en hebben daarom een auto gehuurd voor 5 dagen. Deze wordt op 2e kerstdag naar de Marina gebracht. Een week eerder hebben we uitgezocht waar we het beste een auto kunnen huren. Omdat de tarieven van de Internationaal bekende bedrijven, zoals AVIS e.d. zoveel hoger zijn dan die van de plaatselijke verhuurbedrijven, hebben we besloten om in zee te gaan met een plaatselijk bedrijfje. We zijn naar het bedrijf YADOCH (www.HighWayCar-Rabat.com) in Rabat (16 Av. Fal Ould Oumeir, 2e etage) toegegaan en hebben één en ander afgesproken. Vanaf de 2e kerstdag hebben we dan een Peugeot 301 ter beschikking. Helaas zonder GPS, maar gelukkig beschikken we over een tablet en mobiel met GPS. Deze 2e kerstdag gebruiken we verder om naar de supermarkt te rijden zodat we weer een voorraad in kunnen slaan en rijden een beetje rond langs de kust van in Salé.
De komende dagen gaan we het achterland ontdekken. Onze buren, Petra en Martin zullen 1 nachtje op Kit passen wanneer bij in Chefchaouen een nachtje blijven slapen.

Dag 2, naar Fes
Afstand van ongeveer 210 km en ongeveer 2 ½ uur rijden. We nemen de snelweg A2, een tolweg, die er goed uitziet.

Onderweg zien we wederom vrachtwagens die wel erg hoog zijn opgestapeld en een groep fietsers die op de snelweg rijden! Levensgevaarlijk! Het landschap wisselt zich af, van vlak met struiken naar kale weilanden die overgaan in een mooi groen glooiend landschap waar koeien grazen. Ooit beschikten ze over een bijzonder irrigatiesysteem (betonnen goot op pootjes) van kilometers. Nu staan alleen de vervallen restanten nog langs de weg als een soort kunstwerk. Langzamerhand komen de bergen in zicht, sommige kaal met her en der een paar struiken, andere bestaan uit mooie groene lappendekens.

We naderen Fes en dat kun je meteen zien aan de afvalbergen die langs de weg liggen. Fes of Fez, is één van de vier Koningsteden van Marokko en heeft rond de 1 miljoen inwoners. De stad staat met dit aantal op de derde plaats na Casablanca en Marrakech, maar nog wel voor hoofdstad Rabat. Door de status van Koningsstad wordt de stad door een flink aantal toeristen jaarlijks bezocht. Voor de Marokkaan zelf is Fez de studentenstad van Marokko en staat bekend om de Karueein universiteit die er al sinds 859 staat. Natuurlijk het prachtige Koninklijk Paleis, Dar el-Makhzen, waar we helaas geen tijd meer voor hadden om het te bezoeken. Fes bestaat uit twee delen, een moderne deel met moderne winkelcentra, infrastructuur, onderwijsinstellingen, woningbouw en hotels en prachtige parken met gigantisch hoge palmbomen. We zien rijen met rode taxi’s staan, elke stad heeft namelijk weer zijn eigen kleur. Het tweede gedeelte van de stad bestaat uit de oude Medina. Hier geven wij de voorkeur aan om deze te bezoeken. Rond het middag uur komen we bij een parkeerplaats bij de Medina, waar een mannetje voor een paar DH op de auto let.

We wandelen richting de officiële toegangspoort “Bab Bou Jeloud” ook wel de blauwe poort genoemd, vanwege de mooie blauwe mozaïeken. Op een terrasje drinken we even iets voordat we de Medina ingaan. Het wemelt hier al van de toeristen en de gidsen bieden zich al snel aan om je rond te leiden. Wij hebben van te voren een plattegrond geprint en proberen liever zelf een weg te vinden door de doolhof van kronkelige straatjes, doodlopende steegjes, duistere souks en verborgen tuinen. Wanneer je de Medina betreedt, waan je je in een andere wereld met smalle straatjes gevuld met kleine kledingzaakjes, kruidenwinkeltjes, groente- en fruitspecialisten, winkeltjes met dadels, vijgen en heel veel zoete snoeperijen, aardewerk en diverse oliën. In Marokko zijn ze erg goed in het op stapelen van producten. Tientallen schoenen, jurken, sjaaltjes en hoofddeksels netjes op soort en kleur. Men is hier wel veel meer op toeristen ingesteld en dat merk je goed omdat ze je van alles willen aansmeren. Om de zoveel meter bevindt zich een mooie met mozaïek ingelegde fontein, waar men water haalt en waar men zich wast voor dat ze naar de Moskee gaan om te bidden. Tegenwoordig bekijk ik de Medina meer van een andere kant. Want wanneer je goed om je heen kijkt, af en toe een blik werpt in een donker steegje, zie je de armoede, de bergen met afval die er gedumpt worden, de vervallen staat van sommige huizen, verwaarloosde paardjes die vastgebonden staan etc. Het is jammer dat dit soort dingen vele toeristen ontgaat, want het is erg triest om te zien hoe nonchalant men hier met dieren en afval omgaat en zich totaal niet druk maakt over de verloedering van de omgeving. Ik werp ook vaak een blik omhoog en zie vervallen houten balkonnetjes hangend boven de steegjes en plafonds die bijna op instorten staan. Het is de hoogste tijd om iets te eten en we kiezen een bijzonder kleurrijk restaurantje met een terrasje wat uitkijkt over de Medina en de heuvels buiten de stad. Daarvoor moeten we helaas wel heel veel smalle trapjes omhoog lopen, maar het is de moeite waard. Ook hier zien we weer een aantal jonge poesjes rondlopen die bedelen om voedsel. We ontmoeten een stel uit Engeland, die van oorsprong uit Bangladesh komen waar we heel gezellig mee aan de praat raken. We hebben alle tijd, want we moeten lang wachten op ons eten. Na de verlate lunch wandelen we verder in de Medina. Af en toe moet je even aan de kant, voor een volgeladen ezel, een paard of een handkar met kleurige mandarijnen die zich een weg banen door de smalle straatjes.

Natuurlijk willen we ook een bezoek brengen aan de aloude “tanneries”, de leerlooierijen/ververijen, waar Fez bekend om staat. Een jonge man biedt zich aan om ons naar één van de plekken te brengen waar we goed zicht hebben op de ververijen. We wandelen door de eindeloze straatjes en zien onderweg deuren met verschillende deur kloppers. Onze gids legt uit dat elke familie in het huis een eigen klopper heeft. We werpen een blik in de kleine weverijen en zien hoe de kleden op ambachtelijke wijze gemaakt worden. Werkplaatsjes waar mooie gekleurde vazen voorzien worden van zilveren versieringen. Dan komen we bij de plek waar we de ververijen kunnen zien. We moeten wederom menig trapje op voordat we op het terras zijn en een blik op de ververijen kunnen werpen. Bijzonder interessant om te zien, de stank die gepaard gaat met het wassen en verven van het leer, nemen we maar op de koop toe. De “Oom” legt ons uit hoe één en ander in het werk gaat. Natuurlijk is hier ook een winkel gevestigd en probeert de man ons over te halen iets van zijn waren te kopen. We leggen uit dat we op een boot wonen en de wereld rond zeilen en daardoor beperkte ruimte hebben. Onze gids begeleidt ons even later toch nog even naar een andere zaak toe (uiteraard ook een familielid), waar iemand Fred probeert over te halen om een leren jasje te kopen. Naar onze mening toch nog te duur en wat moeten we met een leren jas aan boord? Vervolgens laat de jonge gids ons zien hoe we de Medina weer uit kunnen komen. Moe van al het wandelen, gaan we iets drinken en ook hiervoor gaan we helemaal naar boven naar het dakterras. Terug bij de auto besluiten nog even de heuvel op te rijden naar het oude fort “Bjor Nord”, waar je een prachtig uitzicht hebt over de gehele stad Fez. Het is al knap laat geworden en we moeten nog helemaal terug naar Rabat rijden. Wanneer we vlakbij de Marina zijn besluiten we maar een hapje te gaan eten bij de plaatselijk Mc Donalds. Het is een lange dag geweest, maar zeker de moeite waard geweest. Niet veel later liggen we uit geteld op onze salonbank. Morgen weer een dag dus niet te laat naar bed.

Dag 3, naar Chefchaouen
Afstand van ongeveer 250 km en bijna 4 uur rijden.
Het is te ver om dit in één dag te doen en daarom zoeken we van te voren uit waar zouden kunnen overnachten. Boeken doen we niet, want er zijn genoeg mogelijkheden.
We nemen de volgende route: N1 van Rabat – Kenitra – Souk Elarbaa Du Gharb – dan R408 naar Ouazzane, vervolgens de N13 naar Chefchaouen.
De wegen zijn goed begaanbaar maar je moet alleen heel goed op je medeweggebruikers letten. Terwijl Fred rijdt, ik doe mijn schoenen uit en zit lekker relaxed om me heen te kijken. Met het fototoestel op schoot maak ik af en toe een foto van het voorbij vliegende landschap. We zijn net de stad uit of we komen een wegafzetting tegen met zelfs echte spijkermat op de weg tegen (nee, we worden niet gecontroleerd). We rijden langs boomkwekerijen, moerassig landschap, weilanden vol grote struiken cactussen, glooiend groen landschap, in de verte zien we de bergen steeds hoger worden en dik in de bewolking. We zien schaapherders met kudde schapen, rare driewielige karretjes, vrachtwagens die scheef hangen vanwege hun vracht, auto’s waarvan het onderstel verbogen is, verlaten huizen, karren met ezeltjes en gesluierde vrouwen, oude mannetjes zittend aan de kant van de weg, stalletjes met aardewerken potten, vrouwen met grote bossen takken op hun rug gebonden, spelende schoolkinderen en kinderen die op een ezeltje naar huis rijden.

En dan ineens steekt er een lammetje recht voor onze auto de weg over. Gelukkig kan Fred op tijd remmen en de auto achter ons ook. Ik ren de auto uit en til het lammetje op, net op tijd voor de veel te hard voorbij scheurende en toeterende bus. Daar sta ik dan op mijn sokken aan de rechterkant van de weg met een lief zacht hagel wit lammetje in mijn armen (helaas hebben we hier geen foto van). Het beestje kan niet meer dan 1 of 2 dagen oud zijn, zo schoon als hij er uitziet en zo licht qua gewicht. Onze kat Kit is zwaarder. Nergens een moeder schaap te zien of een herder die zijn lammetje kwijt is. Aan de overkant van de weg in de verte zien we een schaapsherder met een aantal schapen. Fred neemt het lammetje van mij over en brengt het naar de man toe. Het blijkt niet van hem te zijn, maar hij accepteert het toch. De chauffeur van de auto achter ons geeft me een compliment voor het redden van het lammetje. Door mijn snelle actie leeft hij tenminste een dagje langer! Mijn dag kan niet meer stuk, ik heb een lammetje gered! De hele dag heb ik een blij gevoel.

Chefchaouen is de hoofdstad van de gelijknamige provincie. De stad werd in 1471, na de Spaanse Reconquista, gesticht door Moorse en Joodse vluchtelingen uit Spanje. Het bergdorpje diende als fort tegen de Portugezen die Marokko binnendrongen. Het fotogenieke stadje ligt in het rif gebergte en is opgetrokken in blauw en wit en wordt ook wel het “Blauwe Joodse Dorp” genoemd. Alle gebouwen in de medina zijn lichtblauwe, donkerblauw, marineblauw, indigoblauw, hemelblauw, azuurblauw blauw met wit geverfd. Het is een traditie die nog stamt uit de tijd van de Joodse vluchtelingen die ooit het gebied bewoonden. Tegenwoordig hoor je op gebedstijden eigenlijk uitsluitend nog de muezzin. Het is niet alleen mooi, maar er heerst ook nog eens een uitermate relaxte sfeer. De kans is overigens groot dat dit mede komt door de nabijgelegen hennepplantages, waar deze streek om bekend staat. Marihuana is naast leer, geitenkaas en wol de lokale specialiteit. Het is niet ongewoon dat een herder je drugs aanbiedt wanneer je rustig aan het wandelen bent. Chefchaouen is het Amsterdam van Marokko. De schoonheid in combinatie met de eenvoudige en relaxte levensstijl maken tot Chefchaouen één van de leukste bestemmingen van Marokko. Ook de ligging van Chefchaoun is prachtig. De stadsnaam betekent: kijk naar de horens. Vanuit het dal zouden de omliggende bergen de vorm van horens hebben. Omdat we in de bergen zijn is het hier ook meteen een stuk koeler.

Wanneer we het stadje naderen gaan we eerst op zoek naar het door ons uitgekozen hotel “Madrid”. We parkeren onze auto in een parkeergarage. Het hotel heeft gelukkig een kamer vrij voor ons en wat voor één! Het hele hotel is van binnen bijzonder kleurrijk met heel veel mozaïek en uiteraard de blauw/witte accenten. Een hele grote algemene ruimte die geheel in rode tinten is. Maar onze hotelkamer is wel erg bijzonder, je waant je meteen in een sprookje. De enige storende factor in dit plaatje is de moderne tv. We wandelen de Medina in, die recht tegenover het hotel ligt. Het is ook hier een stuk koeler, iets wat we een beetje hebben onderschat en waardoor we waarschijnlijk ook kou gevat hebben. Het hotel, de huizen en restaurants hebben hier geen verwarming. Tussen de middag zaten we te vernikkelen in een restaurant. We slenteren door de blauw/witte straatjes, zien kleurrijke stalletjes met hand gemaakte tassen, potten met verfpoeder, sierraden, beschilderde houten krukjes en kastjes, kleden en houten voorwerpen. Komen zo ook langs een aantal weverijen. Hoewel de vraagprijzen soms iets hoger liggen dan in de grote steden is het een stuk plezieriger shoppen. De bevolking is veel minder opdringerig, maar misschien komt dit doordat ze stoned zijn. Ik ben op zoek naar een mooi kleed om hier hoezen van te maken voor op onze salonbank. In één van de zaakjes vind ik een mooi kleed en vraag hoeveel deze kost. 350 DH zegt de verkoper. Omdat het heel gewoon is dat je afdingt, zeg ik dat dit teveel is. Uit eindelijk ga ik tevreden de deur uit met mijn kleed voor maar 150 DH. Toch weer gelukt! Deze Medina ziet er bijzonder uit met de blauwe kleuren en de vele potten met planten er voor. Tussendoor zie je katten rondlopen of lekker opgerold op een stoel liggen. Maar hier zien niet alle poesen er zo goed uit. We treffen twee jonge katjes aan die waarschijnlijk de koude nacht niet zullen overleven. Zo triest! Het is een mooi stad en de medina is heel bijzonder, maar we vonden het er wel heel erg koud. We hopen dat we het niet te koud krijgen in het hotel vannacht. We zijn moe en besluiten in het restaurant op de hoek ‘s avonds een hapje te gaan eten. Ook hier is het steen koud. Zelfs de eigenaar en bediening lopen in dikke gewatteerde jassen rond en dat terwijl er een grote grasbrander/verwarming in de hoek staat. Ik waag het er op en vraag of ze deze verwarming kunnen aan doen. De gasfles wordt vervangen en even later zitten we redelijk warm achter ons avond eten. In het hotel drinken we nog een thee om even later warm ons bedje in te rollen.

Dag 4, van Chefchaouen terug naar Rabat
We willen graag zoveel mogelijk zien van het land, dus nemen we vandaag een andere route terug en zullen gebruik maken van de niet zo toeristische wegen. Maar eerst rijden we nog even naar een punt toe om de stad van bovenaf te kunnen bekijken. Via een weggetje komen we langs de plaatselijke vuilnisbelt, ook weer voorbeeld van “we gooien het hier maar gewoon neer”. We treffen hier honderden “zilverreigers” (witte vogels) aan. Maar we hebben wel uitzicht over de stad. Dan is de tijd om aan onze terugreis te beginnen.
Van Chefchaouen de R412 tot Derdara – dan de R412 richting Ksar-el-Kebir – dan P4404, P4208, P4200, P4202, dan de P4214 langs de kust richting Rabat en laatste stukje de snelweg A1.
Deze tocht is een echte belevenis. Eerst rijden we nog een beetje op de zogenaamde “normale” wegen, maar deze worden steeds slechter en moeilijk begaanbaar. Van een mooie asfalt weg, naar gaten in het weg dek, naar wegen die alleen uit stenen, zand, modder en waterpoelen bestaan. Het is een echte uitdaging, dat kun je gerust zeggen. We hebben maar een gewone auto, geen terreinwagen, wat op sommige wegen toch eigenlijk wel zou moeten hebben. Maar……………we komen daardoor ook wel op bijzondere plaatsen. Voor Fred is het wel vermoeiend rijden om alle gaten in de weg op tijd te ontwijken. Sommige zijn zo groot dat we zelfs even van de weg af moeten wijken. Mensen draaien hun hoofd om wanneer we op de modderige wegen door hun dorpje rijden. We zwaaien en er wordt driftig terug gezwaaid. We rijden tussen de loslopende schapen, overstekende koeien en kippen, langs mooie cactussen met vruchten, heuvel met bijenkorven en eenzame ezeltjes die los op de weg lopen. Het landschap is prachtig, in de verte de hoge bergen die zelfs met sneeuw bedekt zijn. De heuvels waar kleine riviertjes door stromen, waardoor de grond vruchtbaarder is. Het land wordt of met de hand omgeploegd of wanneer men rijker is met een ezel of een stier. De grotere rivieren die door het dal tussen de bergen lopen. Langs de weg zien we verlegen schaapherderinnen in traditionele kleding met leuke kleurige strooien hoedjes op. Langs de weg staan af en toe soort van “bushalte hokjes” opgetrokken in blauw/witte huisjes. Uiteindelijk naderen we weer een redelijk geasfalteerde weg en komen we uit bij de kust. Het laatste stukje is weer “gewoon” rijden. Moe maar voldaan komen we in de buurt van de Marina aan en parkeren de auto bij een restaurantje. Na het eten laten we op de boot alle indrukken nog even de revue passeren. Ondanks de soms nauwelijks begaanbare wegen hadden we dit niet willen missen.

Dag 5
Op deze laatste dag gaat Fred met de huurauto naar de carwash om deze te laten ontdoen van alle modder. Hij ziet er echt niet ui! Anders gaan ze misschien nog vragen stellen waar we in hemelsnaam allemaal gereden hebben. Wij leveren hem in ieder geval schoner in dan dat we hem hebben gekregen! In Marokko gaat het wassen van auto’s overigens niet automatisch maar met de hand, want mankracht is veel goedkoper! Fred rijdt ook nog even langs het tankstation om jerrycans te vullen met diesel te vullen. Daarna rijden we de auto terug naar Rabat om hem in te leveren en brengt de man van het bedrijf ons weer terug naar de Marina.

Oud en Nieuw aan boord
We hebben met Petra en Martin van de “Bravelander” afgesproken om deze avond gezellig samen door te brengen. Wij zorgen voor de maaltijd, vooraf krabsalade met avocado en als hoofdgerecht gebraden konijn met toebehoren. Petra geeft deze dag een Hollands tintje en maakt zelf “appelflappen” en een heerlijke salade voor de avond. We kijken gezamenlijk naar de oudejaarsconference van Claudia de Breij en luisteren naar de “Vrienden van Amstel”. Zo hebben we toch een beetje Hollands gevoel. Om 23:00 uur sturen we alvast een aantal nieuwjaarswensen via WhatsApp er uit, want in Nederland is het al een uurtje later. Zodra het bij ons 00:00 uur is, proosten we met champagne op het nieuwe jaar en wensen elkaar heel veel zeilplezier toe in 2017! Buiten blijft het vreemd stil…………………ook aan de jaarwisseling wordt hier in Marokko niets gedaan. Zo vreemd, geen vuurwerk niets, wat een verschil met vorig jaar toen we nog in de Marina van Rotterdam lagen. Het enige wat je hoort is muziek vanuit één van de restaurants op de kade, waar een soort disco is.

2017
We zijn nu bijna 8 maanden onderweg en al zo gewend aan het leven aan boord. Nederland missen we niet, maar wel onze familie en vrienden! Natuurlijk ook wel kleine dingetjes zoals drop, pepermunt, pindakaas en hagelslag. Gelukkig hebben we lieve familieleden en vrienden die ons af en toe een pakketje sturen met lekkernijen! Ook dit jaar hopen we dat het een bijzonder zeiljaar zal worden met leuke ontmoetingen van zeilers en niet zeilers. We gaan er voor!

In dit blog vertel ik iets meer over onze tijd in Salé en Rabat.

Algemene indruk
Marokko is een wereld van tegenstrijdigheden. Grote verschillen tussen rijk en arm, schoon en vies. Maar waar je ook komt de mensen zijn uitermate vriendelijk en behulpzaam. Doordat we hier al een poosje vertoeven hebben een aardige kijk gekregen op het Marokkaanse leven.

Vanaf de boot hoor je een kakofonie van vreemde geluiden: schreeuwende meeuwen, fluitjes van de bewakers, de bel van de tram en auto’s die over de moderne brug rijden, claxons, sirenes, de trommelgeluiden van trommelaars die onder de brug staan te oefenen en muziek van de restaurants op de kade. Tussendoor hoor je de stem van de gebedsomroeper vanuit de moskee.
Het verkeer rijdt luid toeterend kris kras door elkaar. Er heerst hier duidelijk een sfeer van “leven en laten leven”. Wanneer het rustig is doen de stoplichten het en maar tijdens de spits staan ze uit, zo van zoek het dan maar lekker zelf uit! Op de grote rotondes tref je vaak verkeersregelaars aan, die dan onder een parasolletje staan. Af en toe blazen ze als gekken op hun fluitje, maar veelal staan ze niets te doen. De oversteekplaatsen (zebra’s) zijn in Nederland heel duidelijk, daar kun je rustig oversteken. Hier is het echt niet van toepassing, oversteken doe je met risico voor eigen leven. Auto’s houden geen vaste baan, ze zigzaggen van links naar rechts en het gebruik van richtingaanwijzers is hun ook vreemd. Vaak zie je een richtingaanwijzer aanstaan naar rechts en dan slaan ze doodleuk links af! Eén ding is duidelijk, de tram heeft altijd voorrang! De mensen lopen vaker op de weg dan op de stoep, mocht die er al zijn. Wat ook niet verbazend is, met al die gaten en soms staat er ook ineens een paal midden op de stoep. Je ziet fietsers en brommers tussen de auto’s door manoeuvreren. Taxi’s duwen gewoon een beetje extra door. Vrachtwagens zeer hoog opgestapeld met spullen, waardoor ze wiebelend door het verkeer rijden (dood eng af en toe). Brommers volgeladen met plastic flessen, handkarren met hoge stapels fruit (mandarijnen waar de takjes en blaadjes nog aan zitten) en karren met ezeltjes er voor. Het is vies, stoffig en stinkt naar uitlaatgassen, want van roetfilters hebben ze hier nog nooit gehoord. Je ziet heel veel oude Mercedesen rondrijden die bij ons allang afgekeurd zouden zijn.
Rabat is een moderne stad. De meeste straten zijn groots opgezet met moderne gebouwen. Je vindt er overal parkeerwachten die er voor zorgen dat zich op de brede straat geen parkeerongemakjes voordoen. Als iemand weg wil rijden uit staande stand, houden zij naderende auto’s aan en dwingen ze tot stoppen. Op die manier is het een geregelde, maar wel ietwat chaotische organisatie. Je ziet een mengelmoes van mensen, keurig geklede dames en mannen in driedelige outfits met attaché koffer worden afgewisseld met mensen gekleed in de meer traditionele kleding. Ze lopen met hun mobiele telefoon druk pratend, bellen, te appen of wat dan ook. Waar zouden ze zijn zonder mobiele telefoon! Hoge palmbomen, mooie grote kronkelige bomen die keurig bij gesnoeid worden en groene parkjes die netjes schoon zijn. Naast dit alles kom je er verschillende moskeeën tegen waar bij naast de grote ingangsdeur een bord hangt met de tekst “verboden te betreden door NIET moslims”! Pure discriminatie vind ik dit! In Europa zie je nergens een dergelijk bord bij een kerk hangen!
Men probeert hier op allerlei manieren aan geld te komen. Bij de stoplichten poetst men de voorruit van de auto’s, verkopen pakjes zakdoeken, sigaretten of chocoladesnacks. Op de straat tref je veel bedelaars aan die op een stuk karton op de grond zitten, sommige met alleen een houten kistje met een gleuf erin om geld in te kunnen doen, bedelaars die hun kind gebruiken om sympathie op te wekken, maar ook veel gehandicapten. De sociale voorzieningen zijn hier toch wel wat anders dan we in Nederland gewend zijn. Omdat we heel veel met de tram naar dezelfde plekken gaan, kom je ook vaak dezelfde mensen tegen, na een poosje begin je ze zelfs te herkennen en af en toe stoppen we wat muntjes toe. Eén van de routes van de tram komt langs een zogenaamde “sloppenwijk” afgeschermd door een grote muur maar toch goed zichtbaar. Huizen met daken van golfplaten, die wel allemaal voorzien zijn van een satellietschotel. Al hebben ze weinig te eten, maar tv kijken moet toch kunnen! De was hangt te drogen op een open veldje tussen de bergen met afval. Er is een halte die “Opera” heet, het bijbehorende gebouw staat leeg en ziet er vervallen uit. Deze buurt wordt afgewisseld met appartementen die bewaakt worden, in aanbouw zijn of vervallen zijn. Triest om te zien hoe de verschillen tussen rijk en arm elkaar zo snel afwisselen.
In de Marina en in de grote straten van Rabat zie je niet zoveel afval liggen, dat wordt keurig opgeraapt of weggeveegd. Maar in de zijstraatjes en ook in Salé is het de gewoonste zaak van de wereld dat er bergen afval naast containers of gewoon langs de kant van de weg liggen. Men gooit hier echt van alles op straat. Vanaf de Marine lopend langs de rivier richting de kust, zie je dat hier steeds meer moderne wooncomplexen worden gebouwd. De bij behorende boulevard, waar enkele moderne winkels zijn gevestigd, wordt goed bewaakt. Wandel je verder richting de kust dan heb je een prachtig uitzicht op de rivier met de kleine, soms droog gevallen, vissersbootjes en aan de overkant de kashba van Rabat. Langs de kustweg richting het noorden van Salé tref je een afwisselend straat beeld aan. Grote woonwijken met hoge gebouwen, grote moderne villa’s (2e huis van de rijkere Marokkaan) waarvan er sommige wel heel bijzonder uitzien. De boulevard, die er eerst heel aardig fraai uitziet met zijn groene perkjes, bankjes en mooi geasfalteerde wegen, veranderd langzaam in een slechtere weg met niets anders dan een halve vuilnisbelt er naast. Ook hier weer een zo duidelijk het verschil tussen de rijke en de arme buurt. Laten we dit vooral zo houden roept het beeld op! Maar …………….het uitzicht over zee is fantastisch, zeker wanneer de zon aan het ondergaan is!
We hebben de afgelopen weken bij verschillende tentjes gegeten en thee gedronken. Waarvan de meeste kleine zaakjes toch het beste bevallen, simpel, goed en ook nog eens goedkoop eten. Voor een goed bord vol met: rijst, patat, salade, sausjes, brood en vlees en een flesje drinken betalen we 80 DH (ofwel € 8,00) met zijn tweeën.

In het restaurant vlakbij de Carrefour in Rabat, worden we nu zelfs herkend en soms wil men zelfs met ons op de foto! In het begin dronken we de thee op de Marokkaanse wijze, maar deze is mierzoet. Toen Ayoub de thee klaar maakte zagen we al dat er heel veel suiker in ging, zeker 8 blokjes! Geen wonder dat de diabetes hier zoveel voorkomt! Nu vraag ik altijd de suiker er apart bij, kan ik het zelf doseren. Er zijn heel veel katten op straat, maar hier in Marokko hebben deze geen slecht leven. Ze krijgen vaak iets te eten of vinden wel iets bij de bergen afval en zelfs bij de luxere restaurants in de Marina worden ze gevoerd. Toen we net in Marokko waren hadden we onze kleding aangepast op, wat we dachten, passend was voor de omgeving. Driekwart of lange broek, T-shirts i.p.v. hemdjes, geen korte rokjes etc. Tot het moment dat Ayoub ons vertelde dat in de zomer de halve Marokkaanse bevolking hier er heel sexy bij loopt. Liepen we daar in onze lange broek en lange mouwen onnodig te zweten.

De bezienswaardigheden in Rabat en Salé
We zijn natuurlijk ook naar de geijkte bezienswaardigheden geweest, want die mag je niet missen.
Kashba des Oudayas

Is van oorsprong een vesting (burcht) waar religieuze strijders gelegerd waren. Door de eeuwen heen is hier een paleis en een moskee aan toe gevoegd. Sinds 2012 is dit fort opgenomen op de Werelderfgoedlijst en lijkt het erop dat ze bezig zijn met de restauratie. Imposant bouwwerk met hoge muren en enorme deuren. Door de Moorse poort kom je in wirwar van straatjes terecht die betstaat uit wit- en blauw gekalkte huisjes. We komen uit bij het 17e-eeuwse “Platefome du Sémaphore”, een groot terras met prachtig uitzicht over de zee en de ingang van de rivier de Bouregreg. Vervolgens lopen we door een poort de burcht weer uit en hebben onderweg uitzicht op een tweetal gigantische begraafplaatsen. Een deel bevindt zich binnen de muren en een deel er buiten. Ook hier een verschil tussen arm en rijk? We lopen verder naar het strand en daar op een terrasje geniet ik even later van de Marokkaanse thee en Fred van een “Café Americano”. We zien een aantal dapper mensen in hun lange gewaden voorzichtig pootje baden in zee.

Chellah de Rabat
Vanaf het station in Rabat lopen we naar Chellah (ongeveer 15 minuten), het is net buiten het centrum. Je volgt een lange weg die langzaam omhoog gaat (dat merk je meteen), langs grote gebouwen

Hier tref je de overblijfselen aan van een Romeinse havenstad en een 14e-eeuwse begraafplaats. Het entreegeld is slechts 10 DH (€ 1,00). Zodra je door de poort in de muur bent, loop je door een soort wilde tuin naar een terras. Hier nemen we plaats op een bankje en nemen het prachtig uitzicht over het complex in ons op. Er zijn niet veel bezoekers en er heerst een kalme en vredige sfeer. Een pad leidt naar het Forum en andere ruïnes zoals die van de Jupiter-tempel en de poel van de nymf. Waar de Chellah tegenwoordig om bekend staat zijn de vele ooievaars die hier neergestreken zijn. Af en toe hoor je het opvallende klepperen van de ooievaarsnavels en zie je de enorme vogels rond vliegen. Ze hebben zelfs op de vier hoeken van de prachtige met zachtgroene en blauwe tegels versierde minaret een nest gebouwd.
We zijn moe van het wandelen en willen we een taxi nemen terug naar de tramhalte. De taxichauffeur wil ons hiervoor 50 DH berekenen, voor een ritje van nog geen 5 minuten! Dat gaan we dus niet doen! We stappen weer uit en wandelen dan maar terug. Na 50 meter staat de taxi weer naast ons en nu kunnen we wel mee voor maar 15 DH. Het onderhandelen, gaat ons steeds beter af! Maar waar hebben we het eigenlijk over, de bedragen zijn zo gering!

Tour de Hassan en Mausoleum van Mohammed V

Vanaf onze boot hebben we uitzicht op de toren aan de overkant van de rivier. Tour de Hassan is een minaret van een incomplete moskee. Het had de grootste minaret moeten worden, maar door geld gebrek is deze nooit afgemaakt. De hoogte heeft slechts de helft van het de oorspronkelijk bedoeling hoogte gehaald. Ook de moskee werd niet afgebouwd en nu tref je hier een plein aan met alleen een paar muren en 200 zuilen. Het mausoleum is wel indrukwekkend met voor iedere poort zijn wachters.

Bij de poorten in de muren tref je wachters te paard aan. Op de middag besluiten we daar maar eens een kijkje te nemen. Ja hoor, het was alweer een feestdag in Marokko! Het bezoeken van de Hassan toren en het mausoleum is bij uitstek een echt een Marokkaans familie uitje, want het is een drukte van belang. We wandelen tussen de zuilen door, waar menig Marokkaan zomaar op klimt om een selfie te maken. Op een bankje gezeten kijken we uit over Salé en tevens de jachthaven. Wanneer we door het parkje terug wandelen naar de tram, zien we families op het gras zitten en de gesuikerde noten verorberen die de kleine kraampjes verkopen.

Medina van Rabat en Salé
Tegen de Kashba aan ligt de Medina van Rabat, omringd door een grote muur. Zodra je door de poort gaat tref je heel veel verschillende winkeltjes aan die je in elke Medina ziet. De medina van Rabat is een stuk toeristische dan die van Salé, daarom vinden wij de laatste ook veel leuker om doorheen te wandelen. De Medina van Salé is op loopafstand van de Marina en deze kun je van verschillende kanten benaderen. Neem je de ingang in een zijstraat vlakbij de tramhalte “Gare de Salé”, dan kom je meteen allerlei verkopers tegen in groente en fruit. Dit ziet er overigens veel beter uit dan wat je in menig supermarkt aantreft. We kopen hier dan ook onze mandarijnen, verse muntblaadjes voor de thee en een bijzonder exotisch uitziende vrucht. De kraampjes gaan over in de vlees en vis, maar hier zullen we niet gauw iets kopen, want de hygiëne laat nog wel wat te wensen over. Het is leuk om door een wirwar van kleine straatjes en steegjes te wandelen. Er zijn niet zoveel toeristen hier, waardoor we toch wel wat bekijks hebben. Neem je de ingang vlakbij de tramhalte van de Marina, dan kom je allereerst in een “gewone straat” met allerlei kleine zaakjes, variërend van restaurantjes (waar we een aantal keren heel lekker hebben gegeten), matrassenmakers, kledingzaakjes, brommer reparateurs etc. Loop je verder, dan kom je vanzelf weer in de steeds kleiner wordende straatjes met de tientallen kleine winkeltjes. In één van de winkeltjes heb ik een hele voorraad haakwol kunnen kopen (14 bollen voor nog geen € 10,00)! Hier kochten we ook onze Tajine voor maar € 3,00 en aluminium plaatje voor op het gasfornuis. Aan de zeekant van de Medina loop je langs de muur en kunt af en toe een blik door één van de gaten werpen. Hier zie je de burcht van Rabat met op de voorgrond de begraafplaats van Salé.

Overige dingen
Onze broodmachine heeft het begeven en moeten we op zoek naar een nieuwe. Dat is op zich alweer een hele onderneming, want iedereen bakt gewoon zijn brood zelf, zonder een machine. Maar uiteindelijk hebben we er dan toch één gevonden.
Ook mijn tablet heeft het begeven. Maar gelukkig hebben we ook deze kunnen vervangen.
Wasdag op de boot betekend samen de handen uit de mouwen steken. Ik vul emmer met sop en kleding en Fred schud de speciale was emmer (met deksel) een aantal keren heen en weer. Uitspoelen en ophangen maar. Aan het einde van de dag hebben we alles weer een beetje schoon!

Het weer
We hebben in deze twee maanden ongeveer het gehele seizoen aan ons voorbij zien trekken. In het begin was het nog redelijk, zonnig en lekker warm afgewisseld met een periode van forse regenval. Daarna een hele periode zonnig weer, maar wel af en toe behoorlijk fris. Maar ja wat wil je, het is december! In het nieuwe jaar begon het kouder te worden en daalde de temperatuur fors. Overdag kun je nog wel even genieten van de zon, wanneer je voldoende beschut zit, maar s ’middags wordt het snel kouder. Na de tweede week van januari horen we overal de verhalen van hevige sneeuwval in Europa. Denken we dat lekker te kunnen ontwijken, niet dus! Hagel in Marokko, nu wordt het toch de hoogste tijd om verder te gaan.

Bootdingetjes
Onze eigen gasflessen zijn bestand tegen propaan en butaan. De Marokkaanse gasfles bevat altijd butaan, wat alleen werkt bij temperaturen boven nul. Omdat 2 van onze gasflessen leeg zijn, hebben we een Marokkaanse gasfles gekocht bij de benzinepomp. Deze heeft een inhoud die tweemaal zo groot is als onze eigen flessen. Nu we via de post allerlei verschillende gasfles aansluitingen en een hogedrukslang hebben ontvangen, zijn we instaat om het gas over te hevelen. De volle Marokkaanse fles wordt hiervoor op zijn kop boven onze lege gasfles gehangen en zo zakt het vloeibare butaan langzaam in onze eigen gasfles. Nu is het even afwachten hoe vol ze daadwerkelijk gevuld zijn, de praktijk zal het leren.

De dag dat we met Aicha en Ayoub een dagje zouden gaan varen ging niet door doordat we motor pech hadden. Het lukte niet om de motor aan de praat te krijgen. Fred haalde het zijschot bij de motor weg en lag in een bocht om bij de startmotor te kunnen. Na een verwoede poging om hem aan de praat te krijgen heeft Fred hem uiteindelijk los gekoppeld. Ondertussen kwam iemand van de Marina vragen of we nog weggingen die dag. Nadat ik vertel dat we pech met de motor hebben en dat weggaan geen optie meer is, stelt hij voor om een monteur te bellen. Niet veel later kwam de monteur en monteerde de startmotor opnieuw (hoezo onzinnig?), want hij wilde zelf kunnen constateren dat dit het euvel was waarom de motor niet wilde starten. Niet veel later was hij tot de zelfde conclusie gekomen. Startmotor er weer uit en de monteur zou deze meenemen en bekijken of deze gemaakt of vervangen moest worden. De volgende dag kwam hij weer terug met een gerepareerde startmotor (nieuwe inhoud). Het werk en reparatie van startmotor kost bij elkaar  700,00 DH  (€ 70,00). Na de test blijkt hij het weer te doen. Gelukkig maar!

Kit
Onze boordkat heeft het naar zijn zin op de boot maar wil toch ook zijn territorium wat uitbreiden wanneer we zolang op één plek liggen. Steeds vaker gaat hij van boord en op verkenning op de steiger springt hij tegenwoordig met een vanzelfsprekendheid ook bij andere boten aan boord. In het begin alleen bij “onbewoonde” boten maar later gaat hij zelfs op bezoek bij Petra en Martin van de “Bravelender”. Hij maakt kennis met de vogels die op de steiger landen (witte reigers) en de vele meeuwen. Ook komt er op een bepaald moment een rode kat op de steiger. Ze draaien om elkaar heen en Kit laat duidelijk blijken dat dit zijn terrein is. Maar deze rode kat is wel brutaal genoeg om bij ons aan boord te springen wanneer we binnen zitten en het luik dicht is.

Op een dag duurt het wel erg lang voordat Kit terug is van zijn dagelijkse ronde over de steiger. We gaan toch maar even kijken waar hij uithangt, maar kunnen hem nergens vinden. De hele boot onderste boven gehaald, want misschien heeft hij zich wel verstopt in een klein hoekje. Daarna alle boten af aan onze steiger, nergens te vinden. Nu begin ik me toch wel erg ongerust te worden en er doemen allerlei scenario’s voor mijn ogen op. Uren lopen we te zoeken, zelfs op de kade en andere steigers zoeken we af. Dan komt op eens een man van een paar boten verderop en verteld dat hij Kit heeft zien lopen op een boot. Zucht! Op de betreffende boot vind ik Kit helemaal in elkaar gedoken en bibberend van angst. Hij moet ergens van geschrokken zijn. Uiteindelijk krijg ik hem te pakken en met behulp van Petra wikkel ik hem in een grote handdoek en brengen we hem naar onze boot. Zodra hij aan boord is rent hij naar binnen, voorlopig heeft hij het buiten wel even gezien. Kit is een hele lieve sociaal gezellige kat en we zijn allebei gehecht aan hem. Gelukkig hij is weer terecht.
De eerste dagen na zijn avontuur is hij wat rustiger en blijft vaker aan boord, maar daarna vervalt hij weer een zijn oude routine. Rondje boot, rondje steiger en weer terug aan boord. We hoeven hem tegenwoordig niet meer te roepen, hij komt gewoon uit zichzelf terug.

Onze reis en bijzondere ontmoetingen
Onze manier van reizen, met een zeilboot, is geheel anders dan wanneer je naar een land toe vliegt. Dan heb je vaak een afgebakende periode waarin je zoveel mogelijk wilt zien. Wij weten nooit precies wanneer we ergens aankomen en hoelang we daar zullen blijven. Dat hangt van zoveel verschillende factoren af, is het weer goed, de omgeving mooi en is er genoeg te beleven? Wanneer is er weer een gunstige wind om te vertrekken? Daarom bevalt deze manier van reizen ons zo goed!
We zijn niet alleen aan deze reis om de wereld begonnen omdat we allebei van zeilen houden, maar ook omdat we nog zoveel mogelijk van de wereld willen zien. We trekken ook het achterland in (niet op een toeristische manier met een georganiseerde reis) om gewoon zelf het land te ontdekken. Zo heb je vaak op een ongedwongen manier ontmoetingen met de mensen van dat land. Dat is wat we willen: heel veel verschillende landen ontdekken, culturen opsnuiven en andere mensen ontmoeten. Op onze reis ontmoeten we zowel zeilers als niet zeilers (landrotten) en die verscheidenheid maakt het juist zo boeiend!

We zijn nu in een ander continent aangekomen en ervaren meteen de grote verschillen tussen Europa en het land Marokko waar we nu zijn.
Niet alleen voor ons vertrek uit Nederland, maar ook onderweg vragen mensen (Nederlanders, maar ook Engelsen) aan ons waarom we naar een land als Marokko willen gaan. Wat moet je in hemelsnaam (grappige woordkeuze) doen in een Islamitische land? De negativiteit straalt er meteen van af. Nederlanders (natuurlijk niet iedereen, laten we dat even voorop stellen) staan nogal gauw klaar met een oordeel over andere mensen en andere culturen, zeker als het gaat over onze Nederlandse Marokkaanse medeburgers. Je kunt natuurlijk niet je mening vormen over een heel land op basis van een relatief kleine groep mensen die in Nederland wonen, waarvan een aantal zich niet weten te gedragen. Niet alle Marokkanen zijn hetzelfde en deze groep is geen afspiegeling van de Marokkanen die in Marokko wonen. Je kunt hier natuurlijk eindeloos over discussiëren, maar naar onze mening kun je pas een beter beeld vormen wanneer zelf de verschillen hebt ervaren. Dat is de reden waarom wij met een “open mind” naar deze landen toe gaan, om het zelf te ervaren.

Voorafgaande aan onze reis en tijdens de reis proberen we ons zo goed mogelijk voor te bereiden. We verzamelen algemene informatie over de landen die we bezoeken, maar ook zoveel mogelijk praktische informatie. Onderweg en ook ter plekke maken we grif gebruik van het internet om uit te zoeken waar we wat kunnen vinden. Maar soms blijkt dit niet altijd toereikend te zijn. In Marokko spreken ze voornamelijk Arabisch en Frans, helaas voor ons wordt er maar weinig Engels gesproken. Fred is de Franse taal geheel niet machtig en ik probeer mijn basis schoolkennis van het Frans weer een beetje naar boven te krijgen. Maar mede door de taalbarrière kunnen we soms niet alle informatie vinden die we nodig hebben. Op dit soort momenten is het fijn om een beroep te kunnen doen op iemand die de omgeving beter kent en dat brengt mij op het volgende.

Op Facebook (waar de sociale media al niet goed voor is) kom ik de groep “Wereldvrouwen” tegen, met uit Nederland afkomstige vrouwen die overal in de wereld wonen. In deze groep delen zij hun ervaringen en verhalen over de landen waar ze nu in wonen. Op een wereldkaart kunnen de leden van deze groep aangeven waar ze wonen en hier vind ik een Nederlandse die in Salé woont. Een jonge Nederlandse vrouw Anouk (Aicha) die sinds een aantal jaren bekeerd is tot de Islam en nu in Marokko woont met haar man Ayoub en zoontje Adam (ze zijn ongeveer van dezelfde leeftijd als onze kinderen). Na haar persoonlijke websites www.dutchmuslima.com en https://facebook.com/dutchmuslimatravels/ gelezen te hebben ben ik nieuwsgierig geworden naar de vrouw achter deze sites. Ik maak contact via een berichtje met de vraag of zij ons misschien kan helpen bij het verkrijgen van informatie over zeer uiteenlopende zaken, zoals; waar kunnen we onze gasfles laten vullen, welk ziekenhuis of kliniek is het beste, waar kunnen we ons rooster van het gasfornuis laten lassen etc. Al snel is een afspraak gemaakt voor een ontmoeting en deze zal plaatsvinden op onze boot.

Zoals ik al eerder vertelde, wordt deze Marine en het gebied er om heen nogal goed bewaakt. Wanneer iemand de steiger probeert op te lopen, die afgesloten is met een toegangskoord, wordt deze direct terug gefloten. Zo ook op het moment dat Aicha en Ayoub(met hun zoontje Adam) bij onze steiger arriveren. Ze staan te wachten totdat ik ze meeneem naar de boot. Aicha en ik begroeten elkaar op de Hollandse wijze met 3 zoenen en Ayoub geeft alleen Fred een hand, want hij mag geen “vreemde vrouwen” aanraken). De bewaker wil het naadje van de kous weten, want de steiger op, dat gaat zomaar niet! Ik leg aan de bewakers uit dat zij vrienden zijn en op bezoek komen bij ons. Aicha is duidelijk een buitenlandse, maar draagt wel een hoofddoek, heeft een Marokkaanse man en een echt blond en bleek Hollandse kind. Het gaat er hier duidelijk anders aan toe en mijn haren staan al overeind! Ze moeten zich identificeren en zelfs naar het kantoortje van de politie (aan de andere kant van de Marina). Fred loopt met Ayoub mee naar het politiekantoortje en Aicha en ik wachten op de steiger met Adam. Typisch Marokkaans zegt Aicha nog. In het kantoortje moet Ayoub allerlei vragen beantwoorden, waar wonen ze, werken ze en wat is de bedoeling etc. Zo behandel je mensen toch niet?

Uiteindelijk zitten we dan aan de thee met wat lekkers erbij wat Aicha en Ayoub meegenomen hebben. Ayoub spreekt (naast Arabisch) Engels en onze gesprekken worden afwisselend in Nederlands en Engels gevoerd. Het klikt meteen tussen ons en ondanks dat we elkaar nog maar net hebben ontmoet, gaan de gesprekken al gauw over het land, de taal, cultuur, geloof, opvattingen, ervaringen, familie etc. Aicha legt uit waarom zij bekeerd is tot de Islam en Ayoub verteld over de manier van uitvoeren van zijn geloof. Het waren hele diepgaande gesprekken met een stel leuke jonge mensen. Het leeftijdsverschil van meer dan 30 jaar en dat we ieder een andere visie over het geloof hebben of over andere onderwerpen, is totaal niet relevant. Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn, zolang je maar open staat voor elkaars mening. We praten over hun werk en de over hun toekomstplannen om naar Zweden te emigreren om zo hun zoontje een betere toekomst te geven. Kortom het was echt een hele leuke ontmoeting en daar is het ons ook om te doen!

Hieronder een samenvatting van onze ontmoetingen, want het bleef er niet bij één!

We hebben elkaar diverse malen ontmoet, niet alleen op de boot, maar ook bij hun thuis en zelfs bij de ouders van Ayoub. Op vrijdag is het hier gebruikelijk dat de hele familie bij elkaar komt om samen Tajine met couscous en kip te eten. Dit mogen we een aantal keren meemaken, zowel bij Aicha en Ayoub thuis als bij zijn ouders (ook hier worden we overigens zeer warm onthaald).

Bij de ouders van Ayoub ontmoeten we ook zijn jongere broertje, die net Engels leert op school en erg nieuwsgierig is. Fred krijgt van de vader van Ayoub een echt Marokkaans petje, gebreid van schapenwol. Zo lijkt hij bijna op een echte Marokkaan! Bij één van de keren dat we bij Aicha en Ayoub eten, zijn ook een tante, de oma en het broertje van Ayoub aanwezig. Door hun worden we op dezelfde wijze zeer welkom geheten. De mensen zijn hier bijzonder vriendelijk en heel erg gastvrij. Je voelt je meteen opgenomen in de familie!

Een Tajine is een aardewerken stoofpot, waarmee diverse gerechten gemaakt worden.

De Tajine die zij gebruiken is super groot en heeft wel een doorsnede van 60 cm. Het eten wordt al ruim van te voren in de ochtend bereidt, zodat het vlees lekker gaar is. De traditie is dat deze in het midden van de tafel geplaats wordt en dat je hieruit gezamenlijk eet. Het zij met je handen (rechter hand) of met een lepel, afhankelijk van het gerecht. Het geeft iets speciaals aan deze maaltijd, een gebondenheid. Al jaren heb ik al een Tajine gewild alleen is het er nooit van gekomen. Ayoub adviseert om een gewone simpele Tajine te kopen, niet de geglazuurd versie (deze is voor de toeristen zegt hij). In de Medina vinden we een kleine Tajine die net groot genoeg is voor twee personen en die past op één pit van ons fornuis. Ayoub legt uit dat we deze 24 uur in een bak met water moeten laten staan voor gebruik. Na het drogen de Tajine voorzien van een grote laag olijfolie en op het gas zetten op een laag vuurtje voor zo’n 10 minuten. Dan is hij klaar voor gebruik! Met de Kerst hebben we de Tajine voor het eerst gebruikt, hier later meer over.
We hebben twee soorten thee gedronken: Marokkaanse thee met verse munt (met heel veel suiker) en Shiba (Absint-alsemkruid, is een bekende winter thee in Marokko). De thee wordt goed getrokken, minimaal 3x ingeschonken en terug gegoten in de thee pot voordat je het kunt drinken. Dan moeten we er wel bij vertellen dat wanneer Aicha en Ayoub bij ons aan boord zijn, hij de echte Marokkaanse thee maakt met mijn nieuwe theepot (die op het gas kan). Zij namen dan ook elke keer verse muntblaadjes hiervoor mee. Bij de thee worden vaak “Msemmen” (Marokkaanse pannenkoekjes) gegeten. Ook deze nemen ze vaak mee bij een bezoek aan ons, omdat ze weten dat ik deze zo lekker vindt! Je kunt het puur eten (scheurt er gewoon een stuk af) maar sommige mensen doen er ook wel smeerkaas of chocoladepasta op. Ik vind ze puur het lekkerste!
Als tegen prestatie heb ik een keertje hutspot (aardappelen, peen en ui) gemaakt met Hollandse rundergehakt ballen, die in goede aarde viel.

We hebben zelfs een aantal keren een wasje gedraaid bij hun thuis. Zijn samen uit eten geweest in de Medina en hebben samen met de familie van Ayoub een wandeling naar zee gemaakt. Hun zoontje Adam is een heel lief jochie en bijna net zo oud als mijn eigen kleindochter Bobby. Omdat ik mijn kleindochter best wel mis, kan nu even mijn oma gevoelens kwijt!

Voor Ayoub is het helemaal bijzonder om op een boot te zijn. Hij zou heel graag een dagje mee varen. We hebben een aantal keren een poging gedaan om dat voor elkaar te krijgen, maar helaas werkte het weer en de golven buitengaats niet mee. Het feit dat ze een dagje mee zouden varen, gewoon even een paar uurtjes op zee en dan terug, had nogal wat voeten in aarden. De politie moet speciale toestemming geven om dit te bewerkstelligen. Dit is op zich al een verhaal apart.
Op onze boot kunnen ze in ieder geval genieten van het mooie zonnige weer. Hun eigen huis heeft namelijk geen binnenplaats, balkon of tuin. Gezellig samen in de kuip genieten van de buitenlucht en elkaars gezelschap. Voordat we weer vertrekken zullen we nog uitgebreid afscheid van elkaar nemen. Ergens hebben we het gevoel dat we elkaar nog weleens tegen zullen komen, dus wie weet! We zullen zeker contact houden!